ما ظاهر الله علی عبدٍ النعم حتی ظاهر علیه مؤونه الناس.۱
ترجمه نادرست: خداوند بر هیچ بنده‌ای نعمت آشکار نکرد، مگر این که هزینه زندگی مردم را هم بر او آشکار کرد.
ترجمه درست: خداوند به هیچ بنده‌ای نعمت پی در پی [و سرشار] نداد، مگر این که هزینه زندگی مردم را هم بر او پی در پی [و فراوان] ساخت.
در اینجا ذهن مترجم به ماده ظهور انتقال پیدا کرده، در حالی که تظاهر به معنای «تضافر و فراوانی» است. امام سجاد علیه السّلام می‌فرماید:
و اسبَغَ علیهم من نعمه المتظاهرة؛
نعمت‌های پی در پی که به ایشان داده است.
در باره تفاوت فارسی‌زدگی نوع «1» و «2» باید گفت در نوع «1» لفظ آسیب‌زا در هر دو زبان فارسی و عربی وجود دارد (مثل «سیما»، «دهقان»، و...)، ولی در نوع «2» لفظ آسیب‌زا در زبان فارسی وجود ندارد، بلکه لفظ دیگری در فارسی هست که با لفظ آسیب‌زا قرابت آوایی دارد و همین لفظ واسطه است که باعث توهم مترجم می‌شود؛ به نحوی که این دو (لفظ آسیب‌زا و لفظ واسطه) را یکی می‌پندارد؛ مثلاً مترجم «تعاهد» عربی را (که اصلاً در فارسی کاربرد ندارد) تعهد می‌پندارد، یا در عبارت: «الحسود لایسود»، «لایسود» را (که در فارسی وجود ندارد) به معنای سود نکردن می‌پندارد. تحلیل فارسی‌زدگی نوع «2» نشان می‌دهد که در قیاس با نوع «1» فرایند پیچیده‌تری دارد و گاه در آن نوعی اشتقاق نیز توهم می‌شود.
ما در این مقاله به فارسی‌زدگی نوع «2» و «3» نمی‌پردازیم و به همین اشاره گذرا بسنده می‌کنیم.
3. فارسی‌زدگی نامرئی
این نام را برای ترجمه‌هایی به کار بردیم که مترجم، عین واژه فاعربی را به متن فارسی منتقل کرده است؛ مثلاً در برابر حیله (به معنای چاره‌گری) خودِ لفظ حیله را آورده، یا این که هر دو واژه حیله و چاره (هم واژه فاعربی و هم معادل فارسی آن) را آورده و تردید خود را به خواننده انتقال داده و تکلیف ترجمه را معلوم نکرده است. این شق دوم را می‌توان نوعی مستقل از فارسی‌زدگی (تحت عنوان ترجمه بلا تکلیف) هم خواند.
