با اعتماد به روایاتی از اهل سنت در صحیح بخاری درخصوص قدم گذاشتن خداوند در جهنم و پایان پذیرفتن عذاب کافران، به عدم خلود در جهنم استدلال می‌کند.^۱

ملاصدرا در کنار روایات معتبر شیعه و اهل سنت، از مرویات منقول از صحابه و تابعین نیز در صورتی که تعارضی با قرآن و سنت معصومان علیهم السّلام نداشته باشد، بهره می‌گیرد، که اقوال ابن عباس، مجاهد و سعید بن جبیر بیشتر دیده می‌شود،^۲ و حتی در مواردی به دیدگاه بزرگان اهل سنت نیز اشاره کرده و برای رفع خرده گیری از این کار می‌نویسد:

برادران شیعی باید مرا معذور دارند، اگر در خلال شرح، تحقیق و تبیین مطالب، گاه به سخنان بعضی از بزرگان اهل سنت که چندان وجهه موجهی نزد شیعه ندارند، استشهاد می‌کنم زیرا امیرالمؤمنین علیه السّلام می‌فرماید:

۰.لا تنظر الی من قال بل انظر الی ما قال.^۳

صدرالمتألهین در چگونگی استناد به روایات، بر حفظ ظواهر الفاظ و عدم تأویل آنها و باقی ماندن بر معنای اولیه‌ای که از ظواهر فهمیده می‌شود، تأکید دارد و رعایت نکردن این امر را، منجر به آسیب جدی بر اندیشه دینی می‌داند و بیان می‌کند، باید ظاهر قرآن و حدیث را بدون هیچ تأویل، و به همان صورت و هیئتی که وارد شده، حمل کرد و مسلمانان نیز باید، بر همان ظاهر وارد بر نبی و ائمه معصوم علیهم السّلام اکتفا کنند، مگر این که از کسانی باشد که خداوند او را به خصوصیت کشف حقایق و معانی و اسرار و تأویل نایل کرده باشد. بنا بر این، الفاظی مانند میزان، صراط، بهشت، جهنم، انهار، اشجار و... که در متون دینی وارد شده باید بر معانی حقیقی حمل شوند؛^۴ البته اگر رعایت ظاهر با اصول صحیح دینی و عقاید حق یقینی در تناقض آشکار باشد، باید علم آن را به حق و راسخان در علم واگذار کرد، زیرا اهلیت تأویل برای عده خاصی است و مطلبی همگانی نیست. از این رو، باید به تبع قرآن کریم، علم تأویل را در انحصار راسخان در علم قرار داد و از روش آنها پیروی کرد.^۵

تأویل احادیث در مکتب ملاصدرا

صدرالمتألهین در حالی که تأویل را در انحصار راسخان در علم می‌داند، پیروی از روش ​

ج) چگونگی استفاده و استناد به احادیث در آثار ملاصدرا

صدرالمتألهین بیشتر از احادیث متواتر و صحیح السند، به خصوص در مباحث اعتقادی بهره می‌گیرد و روایت واحد را برای اثبات یا رد مبحثی در اصول دین کافی نمی‌داند و در عین توجه به اعتبار روایات، اعتبار منابع روایی را نیز مدّ نظر قرار می‌دهد و در همین راه بیشتر از روایات کتاب من لایحضره الفقیه و اصول الکافی استفاده می‌نماید و نسبت به استفاده از احادیث جعلی اجتناب دارد.^۱ البته ملاصدرا گاهی از احادیثی که دارای سند صحیحی نیستند، ولی محتوای آن با براهین عقلی سازگار است، نیز استفاده می‌نماید و تأکید می‌نماید، اگر چه این احادیث ضعیف السند هستند، ولی برهان عقلی محتوای آنها را تأیید می‌کند.^۲

صدرالمتألهین در استفاده از احادیث، بیشتر به احادیث معصومان علیهم السّلام استناد می‌دهد و بسیاری از یافته‌های علمی خود را برگرفته از احادیث معصومان علیهم السّلام می‌داند^۳ و در جای جای آثار خود، پیامبراکرم صلّی الله علیه وآله وسلّم و اهل بیت علیهم السّلام را خزاین اسرار وحی الهی، معادن گوهرهای دانش ظاهر و باطن، پرتوهای انوار حکمت و برهان، معصوم از خطا و نسیان و سهو و نقصان می‌داند.^۴ ملاصدرا علاوه بر استناد به روایات مکتب اهل بیت علیهم السّلام، در مواردی نیز ضمن توجه به وثاقت راویان و صحت و حجیت متن حدیث، از احادیث اهل سنت نیز بهره می‌گیرد؛ برای نمونه در باره معراج پیامبر صلّی الله علیه وآله وسلّم از سنن النسائی، و یا در مورد بهشت و جهنم از صحیح البخاری حدیث نقل می‌کند.^۵ البته در حین بهره‌گیری از منابع روایی و احادیث معتبر اهل سنت، در مواردی نیز محققانه به نقد، تحلیل و ردّ دیدگاه‌ها و توجیهات آنها می‌پردازد و نظر مکتب اهل بیت علیهم السّلام را اثبات می‌کند؛ برای نمونه در حدیث نبوی صلّی الله علیه وآله وسلّم: «الخلفاء او الائمة بعدی اثنی عشر...»، ضمن نقل روایت از مصادر اهل سنت، همچون ابن حنبل، توجیهات آنها از روایت، که دوازده خلیفه را به خلفای بعد از پیامبر صلّی الله علیه وآله وسلّم تا عمر بن عبدالعزیز تطبیق کرده‌اند، رد کرده و امامت دوازده امام معصوم علیه السّلام را ثابت می‌کند^۶ البته ملاصدرا گاهی که حدیث اهل سنت را مطابق با دیدگاه خود می‌یابد آن را می‌پذیرد برای نمونه، ​