نظر به مکی بودن نزول داستان یونس علیه السلام این احتمال قوت میگیرد که روایات منع تفضیل بر وی در دوران مکی از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم صادر شده باشند؛ زیرا با نزول آیات مرتبط به شخصیت یونس علیه السلام، زمینه ذهنی لازم برای پرسش، شبهه و گفت و گو در باره وی طبیعی است که میان صحابه و مردمان عادی شکل گرفته باشد. همچنین چنین به نظر میرسد که برخی از مخاطبان با استناد به ظاهر فقط برخی از آیات نسبت به شخصیت یونس علیه السلام داوری نا صوابی کرده باشند؛ بدون این که به جایگاه وی نزد خداوند آگاهی داشته باشند؛ به ویژه این که سورههای حاوی آیات مرتبط به شخصیت یونس علیه السلام هنوز در حال نزول بوده و طبیعی است که مخاطبان آگاهی دقیق از نظریه وحیانی در ارزیابی شخصیت یونس علیه السلام نداشته باشند. در این فضا به نظر میآید رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم با هدف پیشگیری از شکلگیری گمانههای نادرست در باره یونس چنین روایاتی را فرموده باشند تا مانع داوریهای تک بُعدی در باره یونس شده و شان نبوت ایشان حفظ شده باشد.
در باره یحیی علیه السلام نیز به نظر میآید نظر به نزول آیاتی در شأن والای اخلاقی و معنوی ایشان در دو سوره مکیِ مریم۱ و انبیاء،۲ رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم ضمن تکریم وی به برجسته سازی فضایل وی پرداخته است؛ فضایلی که نزد مسیحیان شناخته شده بوده و یحیی علیه السلام از منزلت و مکانتی برجسته در انجیل آنان برخوردار بوده است.۳ بر اساس گزارش کتاب مقدس و تفاسیر آن، یحیی علیه السلام به مقام خودانکاری دست یافته بود و جز به ملکوت به چیزی نمیاندیشید حتی زمینه نبوت عیسی را نیز وی فراهم کرد و نقش مهمی را در تلطیف روابط یهودیان با عیسی داشت، با این حال، کاهنان یهود از جدیترین مخالفان یحیی و تعالیمش بودند.۴ در یکی از شروح انجیل چنین آمده است:
۰.بدین سان عیسی، یحیی را یه طور عمیق مورد تمجید قرار میدهد. خدمت یحیی موفقیت آمیز بود. بسیاری از یهودیان در اثر شنیدن پیام او توبه نمودند؛ باجگیران و دیگر گناهكاران توبه كردند؛ افراد از طبقات و اقشار مختلف شروع كردند به وارد شدن به ملكوت آسمان. به راستی كه ملكوت آسمان «به جد» وارد جهان گردید.۵
1.. سوره مریم، آیه ۷ - ۱۲.
2.. سوره انبیاء، آیه ۸۹ -۹۰.
3.. «هر آینه به شما میگویم که از اولاد زنان، بزرگتری از یحیی تعمیددهنده برنخاست» (انجیل متی، فصل ۱۱، آیه ۱۱)؛ «یحیی در پی زندگی راحت نبود. وی خود را انکار کرده بود» (مرقس، فصل ۱، آیه ۶)؛ «یحیی یک نبی واقعی بود _ بزرگتر از یک نبی _ زیرا که آمد تا راه را برای مسیحا مهیا سازد» (مرقس، فصل ۱، آیه ۲-۳).
4.. مقارنة الأدیان: المسیحیة، ص۲۶ - ۲۷.
5.. تفسیر کاربردی عهد جدید، متی، فصل ۱۱، آیه ۱۱.