تعارض خواهد بود. شخصیت یحیی علیه السلام در میراث شیعی با تولدی خاص، فضایلی برجسته، زهدی ممتاز، یاد مداوم مرگ، گریه‌ شدید و مستمر، گویای حق، حامی عیسی علیه السلام، مراقبتی ویژه از نفس، گریزان ازگناه، شهادتی درد آلود... تصویر شده است.^۱ در برخی از منابع اهل سنّت شخصیت وی چنین ترسیم شده است:

۰.قال كان یحیی بن زكریا سیداً و حصوراً و كان لا یقرب النساء و لا یشتهیهن و كان شاباً حسن الوجه و الصورة لین الجناح قلیل الشعر قصیر الأصابع طویل الانف أقرن الحاجبین دقیق الصوت كثیر العبادة قویا فی طاعة الله.^۲

در روایاتی رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم با استناد به سیره تبلیغی یحیی علیه السلام از آن برای تمهید وصایای اخلاقی و معنوی بهره جسته است. در سیره یحیی علیه السلام تأکید بر یاد خدا به عنوان سپری مستحکم مقابل نفوذ شیطان بر نفس آدمی برجستگی خاصی دارد:

۰.العبد لا یحرز نفسه من الشیطان إلا بذكر الله.^۳

شهادت یحیی علیه السلام نیز نزد برخی از فقیهان کارکرد تشریعی داشته است. برخی از فقهای عامه در جواز نهی از منکر منجر به قتل به شهادت یحیی در منع ازدواج با دختر خوانده استناد جسته‌اند؛ لکن شهید اول از شیعه با استناد به اصل «وظیفة الأنبیاء غیر وظائفنا» با آن مخالفت کرده است.^۴

نتیجه

تنوع گونه‌های متنی روایات تفاضل یونس علیه السلام و یحیی علیه السلام، ناشی از آسیب‌های فرایند نقل چون نقل به معنا، تصحیف، ادراج و... است. این متون در حقیقت، بازگشت به یک روایت دارند و تعدد نقل‌های هر متن به معنای تعدد صدور هر یک از آنها نیست. مصادر اصلی و اولیه این روایات جوامع حدیثی اهل سنّت است. تحلیل سیر تاریخی نقل روایات در این جوامع، نشان‌گر پذیرش آنها به عنوان روایت قابل استناد به رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در دوره تدوین تاریخ حدیث اهل سنّت است. بنا بر این، بیشتر محدثان مشهور و صاحب اثر، متن آنها را در کتاب‌های حدیثی خود گزارش کرده‌اند. البته روایت تفاضل یحیی علیه السلام به دلیل