موجود بوده است و ابن طاووس به تكرار ، و گاه با تصريح ، و گاه تنها با استناد به محمد بن حسن بن وليد از آن نقل قول كرده است. ۱
كتاب الكافى كلينى
يكى از منابعى كه شيخ صدوق به طريق مشايخ خود ، از آن نقل روايت كرده ، كتاب كافى تأليف عالم جليل القدر امامى محمد بن يعقوب كلينى (متوفى 329ق) است. از اشاراتى كه در شرح حال كلينى نوشته اند ، مى توان دريافت كه كتاب وى به روايت شاگردان وى در ميان اماميه رواج داشته است. به عنوان مثال شيخ طوسى در اشاره به كتاب كافى مى نويسد:
أخبرنا بجميع كتبه و رواياته الشيخ المفيد أبو عبد اللّه محمد بن محمد بن النعمان عن أبى القاسم جعفر بن محمد بن قولويه عنه ، و أخبرنا الحسين بن عبيد اللّه قراءة عليه أكثر كتبه من الكافى عن جماعة ، منهم أبو غالب أحمد بن محمد الزرارى و أبو القاسم جعفر بن محمد بن قولويه ، و أبو عبد اللّه أحمد بن إبراهيم الصيمرى المعروف بابن أبى رافع ، و أبو محمد هارون بن موسى التلعكبرى ، و أبو المفضل محمد بن عبد اللّه بن المطلب الشيبانى كلهم عن محمد بن يعقوب ، و أخبرنا السيد الأجل المرتضى عن أبى الحسين أحمد بن على بن سعيد الكوفى عن الكلينى ، و أخبرنا أبو عبد اللّه أحمد بن عبدون عن أحمد بن إبراهيم الصيمرى و أبو الحسين عبد الكريم بن عبد اللّه بن نصر البزاز بتفليس و بغداد عن الكلينى بجميع مصنفاته و رواياته ۲
1.درباره مواردى كه به نام كتاب الجامع تصريح شده ر.ك: كتاب خانه ابن طاووس ، ص ۳۲۴. براى موارد ديگر كه تنها نام ابن وليد قمى آمده ر. ك : فلاح السائل ص ۲۷ ـ ۲۸ ، ۳۸ ، ۴۱ ـ ۴۳ ، ۵۲ ، ۲۱۵ ، ۲۳۰ ، ۲۴۴ ، ۲۷۴ ، ۲۷۹ .
2.اين نيز گفتنى است كه نسخه هاى روايت شده يكسان نيست و در برخى از آنها مطالبى بوده است كه احتمالاً در روايت هاى ديگر نبوده است. كما اين كه در متن چاپى كافى كه تلفيقاتى از برخى نسخه هاى ديگر دارد ، در مواردى به اين مطلب اشاره شده است. بنگريد به مواردى كه همگى در جلد نخست كتاب كافى است و در آنها احاديثى با ذكر اين مطلب «و فى نسخة الصفوانى» اضافه شده است (الكافى ، ج ۱ ، ص ۲۸۳ ، ۲۸۶ ، ۲۹۸ ، ۳۰۴ ، ۳۱۱ ، ۳۲۵). نكته جالب توجه ، ذكر اين موارد در جلد نخست كافى است .
