مجالس الرضا عليه السلام مع أهل الاديان

اگر چه غالبا گمان بر اين است كه محدثان ، تنها مجموعه اى از احاديث را گردآورى مى كرده اند ، اما تأمل در آثار آنها نشانگر آن است كه چينش مطالب و نوع گزينش آنها ، با رويكردهاى كلامى ـ اعتقادى آنها همراه بوده است. شناخت پيش زمينه هاى معرفتى و كلامى اين محدثان به خوبى مى تواند ما را با علت طرح مباحثِ مختلف آنها در آثارشان آشنا كند.
يكى از دغدغه هاى شيخ صدوق در تأليف كتاب عيون اخبار الرضا عليه السلام ، اثبات برترى آن امام در شئون مختلف است. بر همين اساس ، او از متونى كه به گزارش مباحثات و مناظرات آن امام با معاصرانشان پرداخته بودند ، توجه داشته و در تأليف كتاب خود از آنها بهره گرفته است. يكى از اين گونه آثار ، كتابى مختصر درباره مجالس مناظرات امام رضا عليه السلام است. نجاشى در ضمن شرح حال حسن بن محمد بن سهل نوفلى اشاره كرده كه وى كتاب مفيدى درباره مجالس مناظره بين امام رضا عليه السلام با اهل اديان نگاشته است (الرجال ، نجاشى ، ص 37 و 38) . اما شيخ صدوق از اين تحرير استفاده نكرده و اين مجالس را به روايت ابومحمد الحسين بن محمد بن فضل بن يعقوب بن سعد بن نوفل بن حارث بن عبدالمطلب كه نجاشى (ص 56 ـ 57) از او به بزرگ هاشميان (شيخ الهاشميين) ياد كرده ، بهره جسته است. هاشمى نيز كتابى با عنوان مجالس الرضا عليه السلام مع اهل الاديان تأليف كرده است. شيخ صدوق اين كتاب را به تمامى در آثار خود نقل كرده است. ^۱ شيخ صدوق اين كتاب را به روايت ابومحمد جعفر بن على بن احمد القمى الايلاقى از ابومحمد حسن بن محمد بن على بن صدقة قمى از ابوعمرو محمد بن