فهرست نجاشى از ميراث هاى ارزشمندى است كه از قرون اوليه اسلامى به يادگار مانده است ، و گنجينه اى گرانبهاست كه اطلاعات ذى قيمتى در اختيار ما قرار مى دهد ؛ ولى بهره بردارى از آن منحصر به جرح و تعديل روات شده است. مرحوم نجاشى در صدد پاسخ گويى به شبهات مخالفين در مورد نبودِ عالمان بزرگ و كتاب هاى مهم در ميان شيعيان بوده است ، از اين رو اطلاعاتى كه ايشان راجع به كتاب هاى مؤلفين بيان مى كند دقيق ، عالمانه و بسيار مفيد است. مطالعه اسامى كتاب هاى مذكور ، اطلاعات ارزشمندى در اختيار ما قرار مى دهد كه به مواردى از آنها اشاره مى كنيم :

الف . شناخت موضوعات كتاب هاى شيعيان

مطالعه اجمالى اسامى كتاب هاى شيعيان ، ما را با علومى كه در آن روزگار رايج بوده آشنا مى كند . از آن گذشته اهميت آن علوم و كتاب هاى شيعيان در زمينه آن علوم نيز قابل استخراج است. چند مورد از مهم ترين موضوعات كتاب هاى شيعه بدين صورت است :

1 . كتب فقهى

فقه از اولين موضوعاتى بود كه شيعيان كتاب هايى را درباره آن تأليف كردند ، چنان كه نجاشى كتاب هايى را در زمينه فقه به ابو رافع (رقم 1) و پسرش على بن ابو رافع (رقم 2) كه از اصحاب و ياران حضرت على عليه السلام بودند نسبت مى دهد . با گذشت زمان كتاب هاى مستقلى در موضوعات فقهى چون نماز ، حج ، روزه و ... شكل گرفت ، و در مرحله بعد كتاب هاى جامع فقهى كه شامل ابواب مختلف از عبادات و معاملات بود پا به عرصه ظهور نهاد . جوامع فقهى ابتدا شامل سى باب بود كه به ثلاثين شهرت يافت ، و نجاشى حسين بن سعيد (رقم 136) على بن مهزيار (رقم 664) و صفوان بن يحيى (رقم 524) را جزو صاحبان ثلاثين بر مى شمرد.
كتب اربعه شيعه نمونه هاى تكامل يافته جوامع فقهى است كه از قرون نخستين اسلامى به يادگار مانده است.