صورت شناسى نهج البلاغه

محمود مكوند

چكيده

صورت شناسى نهج البلاغه ، بر پايه لغت و با جهت گيرى بلاغى ، هدف نخست اين مقاله است كه تعيين كننده اصلى زاويه برخورد با متن گران سنگ سخنان امير بيان ، على عليه السلام است. در سطح اول ـ كه همان فهم صحيح و درست از تك تك واژگان يك كلام است ـ ، خواننده از لايه رويى كلام گذر مى كند و دريافت عميق ترى از معناى سخن به دست مى آورد. گام دوم ، دقت نظر در بلاغت و شيوايى گوينده است كه با بررسى آن مى توان به ارتباط معنادارى ميان فرد فرد اجزاى يك مجموعه واژگانى كه كلام ـ شخص بليغ ـ از آنها شكل گرفته است پى برد ؛ چرا كه او با گزينش هر واژه و قرار دادن آن در جاى مخصوص به خود ، تمام تلاشش را در جهت رعايت اصول سخنورى به كار مى بندد ، حال آن كه در مورد نهج البلاغه ، «بلاغت» هدف اصلى به شمار نمى آيد ، بلكه به مثابه ابزارى است براى بيان مفاهيم عميق و گسترده در زمينه هاى مختلف علوم.

كليد واژه ها : نهج البلاغه ، حكمت هاى نهج البلاغه ، امام على عليه السلام

درآمد

امام على عليه السلام : «إنّا لاُمراءُ الكلامِ وفينا تَنَثَّبَتْ عروقُه وعلينا تهدَّلَتْ غصونَه» (بخشى از خطبه 23) .
فهم كلام پيشواى سخنوران عالم ، على عليه السلام غايتى است كه جوينده را به دو نتيجه مهم رهنمون مى سازد : نخست آن كه انسان با درياى عظيمى از مفاهيم و علومى آشنا مى شود