تأملى در « الدرّ المنثور فى التفسير بالمأثور » و امتيازها و كاستى هاي آن‏ - صفحه 53

گرفت ، كتاب هاى تفسيرى فراوانى است كه از مفسّران و دانشمندان گذشته به جا مانده است.
ديدگاه مفسرانى كه اين كتاب ها را تأليف كرده اند ، در نوع تخصّص ، سطح دانش و مكتب تفسيرى (نظريّه آنان درباره چگونه تفسير كردن قرآن) مختلف بوده و با روش هاى گوناگونى به تفسير آيات روى آورده اند و در نتيجه تفسيرهاى به جا مانده از آنان بسيار مختلف و هر كدام داراى ويژگى ها و نقاط قوت و ضعف هاى فراوانى است.
ترديدى نيست كه آشنايى با ويژگى هاى آن تفاسير ، آگاهى از مكتب تفسيرى ، نوع تخصّص و سطح دانش مؤلفان آنها ، در جهت دهى استفاده و بهره گيرى صحيح از آن منابع ، نقش بسيار مؤثرى دارد.
الدرّ المنثور فى التفسير بالمأثور ، معروف به تفسير الدرّالمنثور ، بيشترين روايات تفسيرى اهل تسنن را در بر دارد و در زمينه آشنايى با روايات تفسيرى اهل تسنن ، بويژه در مسائل مورد اختلاف بين شيعه و سنى ، مرجع بسيار خوبى است ؛ و از آن جا كه آشنايى با ويژگى ها و امتيازهاى تفسير ياد شده ، در بهره گيرى صحيح از آن مى تواند بسيار سودمند باشد ، در اين مقاله مطالب و نكاتى در معرفى مؤلف ، نوع تخصّص ، سطح دانش ، مكتب و روش تفسيرى او ، بيان ويژگى ها ، برترى ها و كاستى هاى اين تفسير ، در ذيل سه عنوان: 1. مؤلف ، 2. محتواى تفسير ، 3. برترى ها و كاستى ها ، بيان مى شود.

1. مؤلّف

مؤلّف اين تفسير بدون هيچ ترديد و اختلاف نظر ، جلال الدين عبدالرحمن بن كمال الدين ابوبكر سيوطى شافعى (متوفى 911 ه . ق) (كشف الظنون ، ج 1 ، ص 723) ، از دانشمندان معروف اهل تسنن ۱ است (الكنى والالقاب ، ج 2 ، ص 309 و ريحانة الادب ، ج 3 ، ص 148 ـ 151) . تخصّص و تبحّر وى بيشتر در علوم نقلى بوده است. از وى نقل كرده اند كه گفته است: «در هفت علم تبحّر يافته ام: تفسير ، حديث ، فقه ، نحو ، معانى ،

1.برخى گفته اند كه وى در يكى از تأليفات خود ، از مذهب اهل تسنن انصراف كرده و به وصايت بلافصل امام على بن ابى طالب عليه السلام و به امامت دوازده امام معتقد شده و براى اين انصراف برهان آورده است (الكنى والالقاب ، ج ۲ ، ص ۳۱۰ ؛ ريحانة الادب ، ج ۳ ، ص ۱۵۱) .

صفحه از 70