اكرم صلى الله عليه و آله ، تفاوت جوهرى دارد ، و افزون بر بررسى سندى ، از نظر محتوايى نيز قابل نقد و بررسى است.
6. قسمتى از روايات اين تفسير ، موضوع و مجعول است و يا دست كم ظاهر آن بعيد و غير قابل قبول است . براى مثال ، ذيل آيه « وَ لَقَدْ هَمَّتْ بِهِى وَهَمَّ بِهَا لَوْلَا أَن رَّءَا بُرْهَـنَ رَبِّهِ » (يوسف ، 24) رواياتى را مشتمل بر نسبت دادن امورى به حضرت يوسف عليه السلام ، آورده (الدرّالمنثور ، 1409 ، ح 521 ـ 522) ، كه قطعا مجعول است؛ زيرا نه با توصيف آيات از آن حضرت سازگار است و نه با مقام نبوّت حضرت قابل جمع است.
حضرت يوسف كسى است كه به فرموده قرآن كريم در مقابل درخواست زن عزيز مصر به كام جويى و مراوده (رفت و آمد پياپى) وى گفته است: « مَعَاذَ اللَّهِ إِنَّهُو رَبِّى أَحْسَنَ مَثْوَاىَ إِنَّهُو لَا يُفْلِحُ الظَّــلِمُونَ » (يوسف ، 23)؛ پناه به خدا! همانا او صاحب اختيار من است؛ جايگاه مرا نيكو داشته است؛ به راستى كه ستمكاران رستگار نمى شوند.» و در مقابلِ تهديد شدنش به زندان از سوى آن زن ، گفته است: « رَبِّ السِّجْنُ أَحَبُّ إِلَىَّ مِمَّا يَدْعُونَنِى إِلَيْهِ » (يوسف ، 33)؛ پروردگارا ، زندان نزد من محبوب تر است از آنچه مرا به آن دعوت مى كنند» . خدا در آيه « وَ لَقَدْ هَمَّتْ بِهِى وَهَمَّ بِهَا لَوْلَا أَن رَّءَا بُرْهَـنَ رَبِّهِى كَذَ لِكَ لِنَصْرِفَ عَنْهُ السُّوءَ وَ الْفَحْشَآءَ إِنَّهُو مِنْ عِبَادِنَا الْمُخْلَصِينَ »(يوسف ، 24) با جمله «وَهَمَّ بِهَا لَوْلَا أَن رَّءَا بُرْهَـنَ رَبِّهِ »حتى قصد و تصميم به آن زن را از او نفى مى كند ، و رؤيت برهان پروردگارش را سبب دور كردن مطلق بدى و فحشا از او قرار مى دهد و او را از بندگان خالص شده خود معرفى مى نمايد؛ حال چگونه درباره چنين كسى جمله «و هَمَّ بِها وَجَلَسَ بَينَ رِجلَيها يحلّ تبّانه» قابل قبول است؟! آيا اين كار قصد به آن زن نيست ^۱ و بدى به شمار نمى آيد ، كه خدا هر دو را از حضرت يوسف نفى كرده است؟! آيا با بنده مخلَص بودن او منافات ندارد؟!
بنا بر اين ، هر چند رواياتى را كه با اين مضمون آورده ، متعدد است و در مورد برخى