چه در استعمال حقيقى و چه در استعمال مجازى ، معناى فهميده شده بايد واضح باشد و انتظار اين است كه خودِ قرآن هم عبارات خود را واضح بيان كند. بدين ترتيب جايى براى تعقيد لفظى و معنوى در استعاره ، كنايه يا ساختمان جمله باقى نمى ماند. اين نكته را از آياتى كه بر روشنگر بودن قرآن تأكيد دارند مى توان به خوبى دريافت ، مانند : (نور ، 46) (انعام ، 55) (نساء ، 26) . نتيجه اين مطلب آن است كه قرآن در سخن خود به هيچ وجه معماگويى نكرده است و به رمز سخن نرانده است؛ از اين رو برداشت هايى كه از سياق عام و روش معمول قرآن در بيان مطالب ، بسيار دور باشد قابل پذيرش نيست ، زيرا هدف قرآن آن است كه مردم به راحتى آن را دريابند و نه اين كه بدون هيچ قرينه اى از درون يا برون كلام ، معنايى جز معناى ظاهرى سخن را اراده كند . بر اساس آنچه گفته شد حجيّت ظواهر قرآن اهميتى دو چندان مى يابد (ج 1 ، ص 8) .
ايشان در پيش گفتار چاپ اول كتاب ^۱ درباره ضرورت نگارش تفسير خود مى نويسد:
اين تفسير در آغاز ، سلسله درس هايى بود كه براى گروهى از دانشجويان و طلاب علوم دينى ارائه شد ، و هدف از آن پديدآوردن يك نوع بيدارى اسلامى بود. آن بيدارى كه بر پايه هايى ثابت و قواعدى استوار و خلل ناپذير بنا شده باشد؛ زيرا فرهنگ قرآنى ريشه اى ترين عنصر براى هر فعاليت علمىِ دگرگون كننده است ، چه در عرصه انديشه و چه در ميدان واقعيت خارجى . البته در حق «سنت» جفا نمى كنيم و مرادِ ما از آن سخن ، ناديده گرفتن سنت نيست . اما [به هر حال بايد گفت] سنت در پايه اى پايين تر از قرآن است (ج 1 ، ص 23) زيرا :
1 . سنت در واقع همان شكل تفصيلى مفاهيم قرآنى است (ج 1 ، ص 24) .
2 . سنت سند قطعى نيست در حالى كه قرآن قطعى الصدور است (ج 1 ، ص 24) .
ايشان بر دو نكته كه در پيش گفتار چاپ دوم نيز بدان تذكر داده است ، پاى مى فشارد :
1 . آيات كتاب خدا در محدوده زمان و مكان نزول و نيز اشخاصى كه آيات درباره آنها