مشركان. البته اين وجه غالب روش قرآن است. در اين روش ، قرآن از راه استدلال مشركين را وادار به پذيرش ديدگاه خود مى كند ، آياتى مانند : نحل ، 103؛ عنكبوت ، 48؛ فرقان ، 5 ؛ نساء ، 82 ؛ شورى ، 52 و يونس ، 16 دلالت بر اين مدعا مى كند (ج 1 ، ص 183) .
ب . روش دوم روش تحدّى است ؛ در اين روش قرآن مشركين را به ميدان بلاغت و بيان مى طلبد. همان ميدانى كه چيره دستى آنها در آن ميدان بسيار واضح است. بنا بر اين ، تحدّى قرآن ، نمودى از روش دوم است و در قالب همان نيز قابل تعريف است.
اما پيش گويى هاى قرآن و اعجازهاى علمى آن ، از مصاديق روش اول است كه در آن قرآن به تحدّى برنخاسته است زيرا مشركين به راحتى مى توانستند ادعا كنند كه چون ما قدرت پيش گويى نداريم تحدّى كردن قرآن در اين زمينه ، يك جانبه نزد قاضى رفتن است. اين چنين نيست بلكه قرآن از آنان در ضمن يك گفتگوى ساده و آرام و منطقى خواسته است كه اگر استدلال ها و پيش گويى هاى قرآن را پذيرفتند به درستىِ سخنِ آورنده آن سر فرود آورند (ج 1 ، ص 184) .
بنا بر اين ، پيش گويى هاى قرآن با مسائل علمىِ آن ، گرچه دليل بر صدق رسالت رسول اكرم صلى الله عليه و آله است ولى در محدوده تحدّى قرآن قرار نمى گيرد؛ زيرا تحدّى بايد با توان مخاطبين و شرايط زمانى و محيط نزول ، و ميزان قدرت علمى مردم زمانِ نزول متناسب باشد (ج 1 ، ص 186) . بنا بر اين ، تنها اعجاز بيانىِ قرآن است كه در گستره هماوردطلبىِ قرآن قرار دارد؛ از اين رو بر اساس ديدگاه ايشان راز يگانه اعجاز قرآن ، اعجاز بيانى است .

بخش چهارم . رويكرد مفسر به آيات فقهى

براى آشنايى با رويكرد مفسر به آيات فقهى در اين جا براى نمونه به آياتى از سوره بقره (180 ـ 252) كه در مجلد چهارم اين تفسير مورد بررسى قرار گرفته اند دقت مى نماييم . چيزى كه بايسته تذكر است آن است كه در اين آيات مسائلى از فقه مانند : احكام روزه ماه رمضان ، قصاص ، حج و چگونگى احكام آن ، احكام ماه هاى حرام ، احكام بانوان و طلاق