اردبيلى وقتى در سندى از اسناد «تهذيبين» ، صاحب كتاب يا اصلى را مى ديده ، اين گونه برداشت مى كرده است كه حديث روايت شده به آن سند ، از كتاب اين شخص گرفته شده است ، و راويانى كه در سند ، بين شيخ و آن راوى هستند اين حديث را از آن شخص روايت كرده اند ، زيرا اين روات تمام روايات كتاب او را نقل كرده اند ، و از اين رو اردبيلى وقتى ديده است كه طوسى روايات ديگرى را از اين شخص روايت كرده و در آغاز اسناد تهذيبين نام آن شخص را آورده ـ و در مشيخه يا فهرست طريقى را به آن شخص ذكر كرده يا طريقى را ذكر كرد كه بنابر مشهور ضعيف است ـ به جهت يافتن طريق صحيح يا معتبر به كتاب آن شخص ، به صحت آن روايات حكم داده است (جامع الرواة ، مقدمه) .
سپس سيد بروجردى به بيان ايراداتى مى پردازد كه بر اين استنباطِ شيخ اردبيلى وارد است.
شايد از نزديك ترين مصداق هاى انديشه تعويض به اصول نظريه تعويض نزد شهيد صدر ، بيان محقق كاظمى در تكملة الرجال باشد ، زيرا او طريق شيخ تا محمد بن ابى عمير در فهرست را جايگزين طريق شيخ تا آن شخص در مشيخه تهذيب كرده است و مى گويد :
صحت طريق شيخ به محمد بن ابى عمير ، از طريق موجود در فهرست فهميده مى شود ؛ آن جا كه شيخ گفته است أخبرنا بجميع رواياته و كتبه جماعة ^۱ عن محمد بن على بن الحسين عن أبيه و محمد بن الحسن بن الوليد عن سعد بن عبداللّه والحميرى عن