بنا بر اين ، «هدى» همان عقل روشنگرى است كه در وجود آدمى به وديعت نهاده شده ، تا به مدد آن خير را از شر باز شناسد و در اوضاع پريشان آخرالزمانى ، اين قوّه حيات بخش بشرى كه اسير افسار گسيخته خواهش هاى نفسانى شده است احيا خواهد شد . وجود آن منجى ، سبب نورانيتى مى شود كه در پرتو انوارش ، اين نيروى خدادادى ، جانى تازه مى گيرد.
بنا بر اين ، با توجه به اين پيش گويى اميرالمؤمنين على عليه السلام ، منجى بزرگ آخر الزمان ، زمانى ظهور خواهد كرد كه «هدى» ـ اين عقل روشنگر ـ به رنگ هوس هاى خام آدمى جامه مى پوشد و مردمان كلام وحى را به مريدىِ رأى خويش مى گيرند.
منجى در چنين شرايطى بساط اين دگرگونى را برخواهد چيد ، و واژگونى حقيقت را با ميزان خويش به سر منزلى امن خواهد رساند ؛ و چه سر منزل و سرانجامى نيكوتر از هدايت كه حلقه مفقوده اوضاع پيچيده آخرالزمان است ، و چه ميزان و معيارى اطمينان بخش تر از سخن پروردگار كه در پايان دوران زمين و زمينيان به وادى فراموشى سپرده خواهد شد ؛ و اين شيوه عملى منجى موعود است : مجالى به «هدى» براى باليدن و دمى مسيحايى به «وحى» ، كه به پوستينى بى جان مبدّل گشته است.

امام آخرالزمان

سخن اين جاست كه او كيست؟ اين منجى بزرگ كه بشريت گمشده در هزار توى «رأى» و «هوى» را به سعادت آباد «وحى» و «هدى» رهنمون مى كند ، كيست؟
اكثر شارحان نهج البلاغه بر اين عقيده اند كه اين فراز از خطبه به امام آخرالزمان اشاره دارد. ابن ابى الحديد در اين باره چنين مى نويسد :
اين سخن اشاره دارد به وجود امامى كه خداوند متعال او را در آخرالزمان خلق خواهد كرد ، و در اخبار و روايات به وجود او وعده داده شده است (جلوه تاريخ در شرح نهج البلاغه ، ج 4 ، ص 265) .
اما اين شارح معتزلى اشاره اى به هويت آن امام نمى كند.