انوار المواهب فی نکت أخبار المناقب

در فضایل و مناقب امیر المومنین(ع)

موضوع این کتاب، به قلم حاج شیخ علی اكبر نهاوندی (م ۱۳۶۹ق) مناقب و فضائل معصومین ـ علیهم السلام ـ است که در طی حدود شش سال از ۱۳۳۴ق تا ۱۳۴۰ق در مشهد مقدس، تألیف شده است؛ کتاب در چهار جزء تدوین شده و هر جزء آن عنوانی مستقل دارد:

جزء اول، «العسل المصفّی فی نُکت أخبار مناقب المصطفی ـ صلی الله علیه وآله» که در فضائل و مناقب پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله - در سه شعاع است؛ شعاع اول شامل فضایل آن حضرت در آیات قرآن، شعاع دوم در نکت و لطایف برخی از اخبار وارده در فضیلت و منقبت آن خجسته سیرت، و شعاع سوم در نکت و لطایف نام مبارک محمد(ص). هر بخش (شعاع) خود چندین موهبت است. این جزء با توضیح معنای سراج بودن رسول خدا در لسان قرآن آغاز شده است. در ادامه آیات معراج، تفسیر «رسول کریم»، تفسیر «لیغفر لک الله...»، سرِّ صلوات ملائکه بر پیغمبر و صلواتی که با اسامی سور قرآن تضمین شده، آمده است. در شعاع دوم که شامل ۶۱ موهبت است روایاتی همچون «أنا ابن الذبیحین»، «کان رسول الله فخماً مفخماً»، سخن فریقین در ولادت آن حضرت، علل حرمت صدقه بر رسول خدا، بیان مهر نبوت، افضلیت آن حضرت بر دیگر انبیاء، و ... آمده است.

شعاع سوم در پانزده موهبت به بیان اسامی شریف رسول خدا پرداخته و نکاتی را دربارۀ تسمیۀ آن حضرت به احمد، یس، عبدالله، طه، القلم و ... بیان کرده است.

جزء دوم، «الید البیضاء فی نُکت أخبار مناقب الزهراء ـ سلام الله علیها» در فضائل حضرت زهرا ـ سلام الله علیها؛ این بخش در دو «ومیض» (نور درخشندۀ ممتد)، گوشه‌هایی از زندگانی، فضایل، معجزات و مناقب فاطمه زهرا(س) را بیان کرده است: بخش اول به مناقب آن حضرت در آیات، و بخش دوم به مناقب و القاب آن حضرت در روایات پرداخته است. تأویل سورۀ قدر، تأویل رحمت، تأویل حبّه، و تأویل آیۀ نور به وجود حضرت فاطمه از جملۀ این مطالب است.

جزء سوم، «الکوکب الدری فی نُکت أخبار مناقب العلی ـ علیه صلوات الله الملک الغنی» در مناقب امیر المؤمنین ـ علیه السلام که شامل سه «ضوء» است. ضوء اول شامل ۲۵ موهبت به مناقب حضرت در آیات قرآن، ضوء دوم در هشتاد موهبت به بیان نکاتی در اسامی، القاب، کنیه و روایاتی در مناقب آن حضرت، و ضوء سوم در ۱۵ موهبت به بیان نکت و اسرار بعضی از اعمال و افعال آن حضرت پرداخته است. در خلال ضوء دوم به مناقب رسول خدا(ص) نیز اشاره رفته است.

جزء چهارم، «السبع المثانی فی نُکت أخبار مناقب الحسن الأوّل إلی الحسن الثانی ـ صلوات الله علیهم اجمعین» در مناقب و فضائل امام دوم تا امام یازدهم ـ علیهم السلام ـ است.

چند نکته

الف) هر جزء مقدمه ای کوتاه از مؤلف دارد.

ب) از هر کدام از معصومین علیهم السلام تعبیر به نور شده و بدین ترتیب جزء اول شامل نور اول (رسول خدا)، جزء دوم نور دوم (حضرت فاطمه)، جزء سوم نور سوم (امیر المؤمنین)، جزء چهارم شامل نور چهارم تا نور یازدهم (امام حسن مجتبی تا امام حسن عسکری علیهم السلام) است.

ج) نویسنده، نقل قول ها، ردها، اشکالات و ... را در درون متن با عناوین مختلف بیان کرده است که می توان به این موارد اشاره کرد: رفعُ إعضالٍ و دفعُ إشکالٍ، دفع شمل بسمع حمل، نسیجةٌ فی نتیجة، نکتةٌ طرفةٌ، تحقیق حقیق، اشارة فیها بشارة، نکتة لطیفة و تحفة طریفة، توجیه وجیه، و ... .

د) کتاب دیگر نویسنده یعنی «العبقری الحسان فی تواریخ صاحب الزمان عجل الله تعالی فرجه شریف» جلد دوم انوار المواهب است که شایسته است این دو کتاب باهم چاپ شوند.

ھ) نویسنده تلاش کرده نثری مسجع بنویسد، و در این سبک ادبی نیز موفق عمل کرده، اما گاه خواننده امروزی برای فهم لغات مورد استفادۀ مؤلف باید به کتب و یا نرم افزار لغت مراجعه کند. در چاپ جدید کتاب، گرچه سعی شده در پاورقی لغات مشکل معنا شود؛ اما به نظر می رسد اگر تحریری روان از این کتاب تهیه و چاپ شود، فایدۀ آن بیشتر خواهد بود.

چاپهای انوار المواهب

چاپ سنگی به سال این کتاب در قطع رحلی و به صورت چاپ سنگی، در چهار جزء است که در یک مجلّد (در ۵۶۹ صفحه) به چاپ رسیده است.
تحقیق سعید عرفانیان ـ محمد جواد اسلامی، چاپ انتشارات اسلامی در سال ۱۳۹۲ش در سه مجلد، قم. محققین این چاپ، ضمن پانوشتهای مفید در توضیح لغات مشکل، و نشان دادن مصادر احادیث و اقوال بزرگان، به ارائۀ نمایه های مناسب (آیات، اشخاص، کتابها، اشعار عربی، احادیث، مکانها، اشعار فارسی) پرداخته اند.

منابع

ریحانه الأدب، ج ۶، ص ۲۶۹ ـ ۲۷۰؛ شرح حال علامه کبیر حضرت آیت الله علی اکبر نهاوندی، به کوشش حسین احمدی (قم: مسجد مقدس جمکران، ۱۳۸۷).‌

تهیه و تنظیم: عباسعلی مردی

تازه ها

پربازدیدترین ها

انوار المواهب فی نکت أخبار المناقب

اين صفحه را برای دوستان خود ارسال کنيد