مباحثات كلامى، قوى بوده است. ابتدا معتزلى بوده و سپس مذهب اماميّه را اختيار كرده است. ^۱ وى صاحب كتبى است كه از آنهاست: «الانصاف فى الامامة»، «التعريف (الرد) على الزيدية»، «الرد على أبى على الجُبائى»، «المسألة المفردة فى الامامة»، «المستثبت»، «نقض كتاب أبى القاسم البلخى». ^۲
راوىِ بنام، ابوالحسين، از ثقات نقل مى كند كه كتاب ابوجعفر را نزد ابوالقاسم بلخى بردم؛ نقض بر آن نوشت. به رى آمدم و نقض را به ابوجعفر دادم و او نقضى بر آن نقض نوشت. سپس دوباره نقض وى را به بلخى باز گرداندم؛ نقضى بر آن نوشت. وقتى به رى بازگشتم، ابوجعفر فوت كرده بود. ^۳
71. ابوجعفر محمّد بن على بن حسين بن موسى بن بابويه قمى (ق 4): ثقه، جليل القدر، حافظ احاديث بسيار، بصير به علم رجال و نقّاد خبر بوده است و در كثرت علم و حفظ احاديث در ميان قمى ها مانند نداشته است. ^۴
سال ولادت وى در كتب نيامده؛ امّا گمان مى رود كه در دهه اوّل قرن چهارم و به قولى سال 306 ق، بوده است. پدرش، از علماى بزرگ و از متّقى ترين مردم زمان خود بود. او و پدرش هر دو به «صدوق» و «ابن بابويه» مشهور بوده اند؛ امّا متأخّران، پدر را «صدوق اوّل» و «ابن بابويه قمى» (مدفون قم) خوانده اند.
وى در سال 338 ق، به دعوت اهالى رى از قم بدان جا هجرت كرد (كه نشان از رشد و گسترش تفكّر شيعى در آن شهر دارد) و تا سال 352 ق، در رى سكونت داشت و سپس از مَلِك ركن الدوله بويه براى زيارت امام رضا عليه السلام اجازه گرفته، به خراسان رفت؛ از طوس به نيشابور سفر كرد و از تمام مشايخ آن جا استماع حديث