گسترده ايرانيان از آن ها (از جمله شركت مردمانى از رى در قيام زيد)، ۱ تبليغات وسيع داعيان عباسى در فراخوانى به پيروى از آل محمد عليهم السلام و نهايتا قيامهاى شيعى، همچون قيام عبداللّه بن معاويه، ۲ زمينه بسيار مساعدى را براى گسترش تشيّع در ايران فراهم آورد. رى نيز از اين قاعده مستثنا نبود و ارتباط و پيوند اهالى رى با ائمه اماميه عليهم السلام كه در زمان امام باقر عليه السلام با وجود يك صحابى رازى ايجاد گرديده بود، در سطح وسيع ترى ادامه يافت و در زمان امام صادق عليه السلام تعداد صحابيان رازى به ده تن رسيد كه نشان از نفوذ تشيّع در اين شهر و پيدايش زمينه نشر
افكار اماميه دارد.
گزارشى از وجود حاكمى شيعى مذهب در رى در عصر امام كاظم عليه السلام كه شيعيان آن حضرت را تحت حمايت خود داشته است، در كتاب «قضاء حقوق المؤمنين»، تأليف قرن ششم هجرى وجود دارد. ۳ هرچند در اين كتاب، نام اين حاكم ذكر نگرديده؛ ولى در صورت صحت خبر، وجود چنين شخصى در رأس حكومت شهر رى، مى توانسته به پيشرفت فزاينده تشيّع در اين شهر، بسيار كمك كند و موقعيّت مطلوبى را براى شيعيان فراهم آورد.
مجموعا پنج نفر از صحابيان امام كاظم عليه السلام ، رازى هستند كه با توجّه به محدوديت ها و فضاى بسته سياسى زمان و نوپايى نهال تشيّع در رى، منطقى به نظر مى رسد. با ورود امام رضا عليه السلام به ايران و تصدّى ولايت عهدى مأمون و حمايت آشكار مأمون از عقايد معتزلى و شيعى، تشيّع در تمامى مناطق ايران رشد و گسترش
1.مقاتل الطالبيّين، ابوالفرج الاصفهانى، شرح و تحقيق: السيد أحمد صقر، الطبعة الاولى، منشورات الشريف الرضى، ۱۴۱۴ ق، ص ۱۳۲.
2.ص ۱۸۷ (عدالت در توزيع).
3.ص ۱۸۷ (عدالت در توزيع).
