تاريخ رى و شخصيت حضرت عبدالعظيم الحسنى(ع) - صفحه 342

وكالت مظالم داشته و به دستيارى زبيده خاتون همسر ملكشاه و با حمايت او به وزارت بركيارق نيز رسيد و چندى بعد با دسيسه فرزند نظام الملك كه پيش از او منصب وزارت داشته، مقتول گرديد.
وى در رى و قم و كاشان و اردهال و حجاز و عراق آباديهاى بسيار كرد و بيشتر بر تربت پاك امامان و بزرگان تشيع و فرزندان پيامبر صلى الله عليه و آله بارگاههاى شكوهمند بنياد نهاد.
تاريخچه ساختمان مجموعه آستانه مستلزم، مطالعه بيشترى است و شايد بيرون از اين گفتار باشد ولى ذكر اين نكته در پايان مقال لازم است كه در زمان صفويه آنچه بر بنا افزوده شده متناسب با ساختمان اصلى بوده و مسجد زنانه و مردانه و رواق و پيشانى ورودى حرم با بقعه هم آهنگ بوده است و به نظر مى آيد بعدها (شايد يك قرن پيش) اين هماهنگى برهم خورده و قسمت اعظم از آرايشهاى نفيس نماى بقعه در زير اندود گچ و خاك تباه شده باشد.

آثار تاريخى آستانه

1ـ رواق ايوان مرقد مطهر حضرت عبدالعظيم الحسنى عليه السلام به امر شاه طهماسب صفوى در سال 944 هجرى ساخته شد.
2ـ صندوق حرم مطهر كه از چوب عود و فوفل ساخته شده و در اطراف آن كتيبه هايى به خط نسخ و ثلث، به طور برجسته نقش گشته، متعلق به سال 725 هجرى است. اين صندوق يكى از نفيس ترين آثار تاريخى و هنرى ايران است.
بانى اين صندوق خواجه نجم الدين محمد، از وزيران ايلخانان مغول و هم عهد سلطان ابوسعيد بوده و به احتمال زياد بقعه حضرت نيز به دستور وى ساخته شده است.
در سال 1329 شمسى اين صندوق به وسيله هنرمند معروف استاد صنيع خاتم تعمير و از پوسيدگى آن جلوگيرى شد.
3ـ ضريح نقره آرامگاه، يادگار فتحعليشاه قاجار و آئينه كارى و نقاشى ايوان را آقاخان نورى انجام داده است.

صفحه از 346