بايسته هاي پژوهش در حوزه حديث - صفحه 78

سنّت و در جهان عرب ، در زمينه هاى تاريخى انجام گرفته است . در شيعه هم كارهايى صورت گرفته است ؛ ولى حركتى جدى تر مى طلبد و بايد افرادى به جوانب مختلف آن بپردازند تا بتوان به نقطه مطلوب رسيد .
مرحوم آيه اللّه خويى در علم رجال ، اشكالى را مطرح كرده اند كه شايد بتوان آن را از راه بازسازى متون حل كرد . ايشان گفته است :
اگر سلسله سند ، افتادگى و ارسال داشته باشد ، قابل اعتماد نيست . همين اشكال در توثيقات رجالى هم هست ؛ مثلاً نجاشى ابو رافع را كه از شاگردان حضرت امير عليه السلام است توثيق مى كنند . اين ارسال در توثيق است .
ايشان پس از طرح اين اشكال ، براى رفع آن مى گويد :
چون مى دانيم كه از زمان حسن بن محبوب تا زمان نجاشى يكصد كتاب وجود داشته ، پس معلوم مى شود كه نجاشى از آنها استفاده كرده است .
اين جواب اجمالىِ مرحوم آقاى خويى ، اگر بخواهد واقعى شود ، كارى همانند «بازسازى متون» مى طلبد .
نمونه ديگرى كه براى اهميت بازسازى متون مى توان نام برد ، اين است كه مثلاً مرحوم كَشّى در رجال خود از احمد بن جبريل فاريانى زياد نقل مى كند . يا خود نجاشى در كتاب رجالش از اشخاص متعددى نقل مى كند و مثلاً جمله «ذكره ابو عبداللّه » را فراوان به كار مى برد . اگر اين استنادها ، توثيق ها ، جرح و تعديل ها و امثال آن به روشِ بازسازى متون ، استخراج و به صورت دقيق عرضه شود ، بسيارى از اشكال ها قابل حل است .

ب . تصحيح آثار

پس از كار بسيار بزرگ ، گسترده و مبنايى «بازسازىِ متونِ مفقود» ، نوبت به تصحيح آثارِ مخطوط ، چاپ سنگى و آثارى كه غير عالمانه چاپ شده اند ، مى رسد . اين كار در حقيقت در طول كارِ بازسازى متون است ؛ زيرا بايد نخست ادبيات ميراث گذشته

صفحه از 85