بازسازي مصادر رجالي شيعه - صفحه 133

نويسنده را در برمى گيرد .
ج . توضيح المقال ، ملاّ على كنى (ص 286 ـ 303) .
در اين كتاب ، شصت نفر از اساتيد دانش رجال در گذشته و حال ، معرّفى شده اند .
د . مصفّى المقال في مصنّفي علم الرجال ، شيخ آقابزرگ تهرانى .
در اين اثر نيز آثار بسيارى بر اساس نظم الفبايى معرّفى شده اند .
ه . الذريعة إلى تصانيف الشيعة (ج 10 ، ص 80 ـ 161) .
در اين جلد ، بيش از يكصد و چهل اثر ، معرّفى شده است .
و . تاريخ علم الرجال ، حسين راضى عبداللّه .
در اين اثر ، در محدوده قرن يكم تا پنجم ، از 81 نفر نام برده شده كه صاحب بيش از يكصد اثر بوده اند .
ز . مأخذشناسى علم رجال ، رسول طلاييان . اين تحقيق ، در «مركز تحقيقات دار الحديث» به انجام رسيده و بيش از ششصد كتاب و مقاله در آن معرّفى شده كه در آستانه نشر است . اين اثر ، نسبت به آثار گذشته ، جامع تر و دقيق تر است ، بويژه كه ترتيب زمانى در آن ملحوظ است .
بجز اينها نويسندگان ديگرى نيز به طور موجَز به اين موضوع پرداخته اند . ۱
فهرستى كه در اين جا ارائه مى گردد ، با استفاده از همه اين آثار و نيز تتبّع در كتب فهرست (چون فهرست نجاشى ، فهرست شيخ طوسى و . . .) انجام گرفته است و با رعايت معيار ياد شده در بند دوم ، تنظيم شده است .

چهارم . بر اساس آنچه ياد شد ، آثار رجالى شيعه كه در فهارس از آنها ياد شده ، به اواخر قرن دوم به بعد و عمدتا به قرن سوم و چهارم برمى گردند .

1.كيهان فرهنگى ، ش ۳۷ ، ص ۱۴ : «سير رجال نويسى» ، محمّد جاودان ؛ نور علم ، ش ۱۳ ، ص ۱۶۸ ـ ۱۶۹ : « . . .» ، سيدعلى مير شريفى .

صفحه از 155