ديوان امام علي عليه السلام - صفحه 365

شعر از قريحه اى الهى و بلند برمى خيزد .
2 . شعرهايى از مدح قبايل در ديوان ، مندرج است كه سرودن آنها با خُلق و خوى امام ، سازگارى ندارد . امام على عليه السلام اگر مى خواست ، شعرش را از حيث محتوا در معانى بلند دينى و انسانى قرار مى داد و به گمان من ، اين اشعار را همين اقوام و قبايل ، سروده و به امام عليه السلام نسبت داده اند .
3 . جنبه هاى فصاحت و بلاغت در اين اشعار ، اندك است و با فصاحت و بلاغت امام ، سازگارى ندارد .
4 . در پاره اى اشعار ، روح فخرفروشى هاى شخصى به چشم مى خورد ؛ مانند كشتن عمرو بن عبد ود و اين با خوى امام نمى سازد .
5 . فراوانى رد و بدل شعر ميان امام ، عمرو بن عاص و معاويه كه گويا جز شعرسرايى كار ديگرى نداشتند ، با آن كه مسئله اينها چيز ديگرى بود .
6 . در ديوان ، شعرهايى وجود دارد كه آن را براى مردى سروده كه خواب ديده وى مرده است و شعرهايى منسوب به فاطمه زهرا عليهاالسلام است .
7 . امام در بسيارى از اشعار ، جنبه انفعالى دارد .
8 . شعرهايى در نكوهش زنان است ؛ با آن كه از خديجه عليهاالسلام و فاطمه عليهاالسلام مدح شده است .
9 . در برخى اشعار ، روح حكمت و عقل وجود ندارد ؛ با آن كه به مردى حكيم و خردمند ، منسوب است .
10 . در شعرها خطاهاى عروضى و وزنى به چشم مى خورد و نيز گنگ بودن هايى كه به جهت نظم قافيه پيدا شده است .
4 . ابن هشام پس از نقل ابياتى كه در ديوان منسوبْ موجود است ، مى گويد :
قالها رجل من المسلمين غير على بن أبى طالب ، حينما ذكر لى بعض أهل العلم بالشعر و لم أر أحدا منهم يعرفها لعلى عليه السلام . ۱

1.ابن هشام ، السيره النبوية ، ج ۳ ، ص ۲۱۸ .

صفحه از 385