ديوان امام علي عليه السلام - صفحه 382

بزرگ در آن نهفته است و در سروده 240 ، كامل ترين مردم را معرفى مى كند .
در همين بخش ، سروده هايى مانند شماره هاى 542 ، 79 ، 23 ، 19 ، و به عقل و خرد مى پردازد و آنچه به دانش و جهل بر مى گردد ، چون شماره هاى 285 ، 192 ، 104 ، 85 ، 23 ، 10 ، 2 نيز بسيار است .

2 . توحيد و خداشناسى

توحيد و خداشناسى و برشمردن صفات الهى و فروعات و متعلقات توحيد ، بخش گسترده اى از ديوان را به خود اختصاص داده است . وصف خداوند (280 و 150) ، غفران الهى (281) ، تقدير الهى (294 و 274) ، امداد الهى (131) ، ياد خدا (111) ، توكل (307 و 106) ، يأس از خداوند (322 و 271) ، رضا به قضاى الهى (286) ، روزى (283) و شكر نعمت (315) پاره اى از مفاهيم برجسته در اين باره است .

3 . آخرت و زندگى پس از مرگ

آخرت و زندگى پس از مرگ ، مضمون بسيارى از اشعار ديوان است . سروده هاى 299 ، 272 ، 262 ، 233 ، 232 ، 218 ، 148 ، 145 ، 119 ، 118 ، 93 ، 45 ، 38 ، 32 ، و . . . به نزديك بودن مرگ و آمادگى براى گذر از اين دنيا اشاره دارند و در مقابل ، دنيا و دل بستن بدان در بسيارى از اشعار ديگر ، نكوهش شده است كه مى توان به اين نمونه ها اشاره كرد : 316 ، 314 ، 313 ، 311 ، 305 ، 292 ، 284 ، 270 ، 185 ، 179 ، 175 ، 174 ، 169 ، 168 ، 90 ، 88 ، 75 ، 15 ، 14 .

4 . مناجات

مناجات و راز و نياز با خداوند ، بخشى از ديوان است . بيش از ده سروده ، مناجات با خداوند است كه مى توان به اين شماره ها اشاره كرد : 424 ، 423 ، 420 ، 269 ، 261 ، 259 ، 253 ، 177 ، 78 ، 44 ، 17 ، 9 . اين سروده ها با : يا رَب ، يا الهى ، يا سامِعَ الدُّعاءِ ،

صفحه از 385