ديوان امام علي عليه السلام - صفحه 383

لَبَّيكَ لَبَّيكَ و . . . آغاز مى شود و در بر دارنده نيايش هاى جانگدازى است كه خداوند را با صفات جلال و جمال مى خواند و از ضعف نفس و گناه ، به آستان او شِكوه مى برد .

5 . مسائل اخلاقى

مسائل اخلاقى ، معاشرت با مردم ، تعليم و تربيت ، رازدارى ، ادب دوستى ، برادرى ، همنشينى ، و مجالست و موضوعاتى از اين دست ، بخش گسترده اى از ديوان است ؛ براى نمونه به مواردى اشاره مى شود : ادب و اخلاق (320 ، 312 ، 125 ، 96 ، 82 ، 80 ، 79 ، 66 ، 48) برادرى و دوستى (308 ، 291 ، 252 ، 163 ، 134 ، 132 ، 129 ، 128 ، 108، 86 ، 3) همنشينى ، رازدارى (110)، مدارا (20)، اعتدال (246)، تواضع (269) ، صبر (267 ، 247 ، 203 ، 196 ، 189 ، 183 ، 182 ، 167 ، 166 ، 109 ، 77 ، 27) ، قناعت (317 ، 300 ، 198) و نيز پرهيز از خصلت هاى نكوهيده چون حرص و آز (321 ، 249 ، 33) ، بخل (275) ، آزار ديگران (250) و حيله و نيرنگ (39) .

6 . مدايح و مراثى

بخشى از مضامين اشعار به مديحه ها و مرثيه ها اختصاص دارد . فقط يك مدح ، آن هم براى پيامبر صلى الله عليه و آله ، در مجموع سروده ها به چشم مى خورد كه پيامبر صلى الله عليه و آله را در روز جنگ مى ستايد و از امدادهاى خداوندى ، خوارى كافران و عزت مؤمنانْ سخن مى گويد (شعر 353) . سروده هاى 552 ، 92 ، 36 ، 11 در رثاى رسول خداست و بى تابى امام عليه السلام را پس از پيامبر صلى الله عليه و آله ، باز مى نماياند . شعرهاى 41 و 37 را در رثاى همسرش و شعرهاى 347 و 149 را در رثاى پدر سروده است و سروده 347 به مرثيه خديجه عليهاالسلامهمسر رسول خدا صلى الله عليه و آله و نخستين زنى كه نمازگزارد ، اختصاص دارد .

صفحه از 385