فعاليت‏هاي حديثي علّامه مجلسي - صفحه 255

اصول معتبر ـ كه مورد اعتماد علما و مورد رجوع فضلا در اعصار گذشته بوده اند ـ ، نزد من جمع شد و تا آن جا كه توانايى داشتم، در ترويج و تصحيح و تنسيق و تنقيح آنها كوشيدم و به سبب اين كه زمانه ، در غايتِ فساد است و اكثر مردم ، به راهى غير راه مستقيم مى روند و بيم آن داشتم كه آنچه جمع شده است ، بازْ پراكنده گردد ، به ترتيب ، به نظم و جمع آورى آنها مشغول گرديدم و حاصل زحمات خود را در كتابى گرد آوردم كه در ميان مؤلّفات و مصنّفات قوم ، بى مثل و مانند است . فوايد تازه اين كتاب ، آن است كه آنچه اصحاب ما ـ رضوان اللّه عليهم ـ در تأليفات خود ، اهمال كرده اند ، من جبران كردم و در نتيجه ، مشتمل بر انواع علوم و حكمت ها و اسرار است و خواننده را از جميع كتب اخبار ، بى نياز كرده است. ۱
خلاصه مى توان گفت كه مجلسى ، با تدوين بحار الأنوار ، كتابى مرجع براى مكتب تشيّع فراهم ساخت كه تا روز رستاخيز ، چشمه اى جوشان خواهد ماند .
همين ويژگى ها سبب شد كه آثار علّامه و بويژه بحار الأنوار ، مورد توجّه پژوهشگران قرار گيرد . اين اهتمام ، از سال هاى نخست رحلت مجلسى مشهود است ، مانند اين كه سيدمحمّد بن احمد بن حسين لاهيجى ، كتاب فهرست الكتب المأخوذ منها البحار را در سال 1127ق ، تأليف كرد. ۲
نخستين ترجمه از جلد اوّل بحار الأنوار هم در سال 1191ق ، انجام شد . ۳ با گذشت زمان ، اين اهتمام علمى، گسترش و تعميق يافت، تا آن جا كه تاكنون ، بيش از يك صد و بيست تحقيق درباره بحار الأنوار ، سامان گرفته است. ۴

فعاليت هاى انجام شده درباره بحار الانوار

آنچه را تا به حالْ درباره بحار الأنوار انجام شده ، در ده حوزه مى توان دسته بندى كرد:

1.بحارالأنوار، ج ۱، ص ۳ (گزينش و ترجمه).

2.مجلّه مشكاة، ش ۲۹، ص ۱۵۹.

3.الذريعة الى تصانيف الشيعة، ج ۳، ص ۱۸.

4.مجلّه مشكاة، ش ۲۹، ص ۱۵۴ ـ ۱۶۶؛ المعجم المفهرس لألفاظ أحاديث بحارالأنوار، ج ۱، ص ۱۰۵.

صفحه از 260