ديد و بازديد برادران دينى

حدیث

الأمالى للمفيد : حدّثنى الشريف الصالح أبو محمّد الحسن بن حمزة ، قال : حدّثنى أبو الحسن عليّ بن الفضل ، قال : حدّثنى أبو تراب عبيد اللَّه بن موسى ، قال : حدّثنى أبو القاسم عبد العظيم بن عبد اللَّه الحسنى ، قال : سَمِعتُ أبا جَعفَرٍ مُحَمَّدَ بنَ عَلِيِّ بنِ موسى‌ عليه السلام يَقولُ : مُلاقاةُ الإِخوانِ نُشرَة وتَلقيحٌ لِلعَقلِ، وإن كانَ نَزَراً قَليلًا . [۱]

ترجمه‌

حضرت عبد العظيم عليه السلام : شنيدم امام جواد عليه السلام فرمود : «ديدار برادران با يكديگر، موجب انبساط خاطر و بارور شدن عقل است ، هرچند اندك و كوتاه باشد» .

شرح‌

يكى از آداب اجتماعى كه در احاديث بر آن تأكيد شده، ديد و بازديد برادران دينى است. اين موضوع تا آن جا از اهمّيت برخوردار است كه در حديثى از پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله نقل شده كه فرمود:

مَن زارَ أخاهُ المؤمنَ إلى‌ مَنزِلِهِ لا حاجَةً مِنهُ إلَيهِ كُتِبَ مِن زُوّارِ اللَّهِ ، وكانَ حَقيقاً على اللَّهِ أن يُكرِمَ زائرَهُ . [۲]

هر كس نه به قصد نيازخواهى ، به ديدن برادر مؤمن خود به خانه او رود، از ديدار كنندگان خدا نوشته مى‌شود و شايسته است كه خداوند ، ديداركننده‌اش را گرامى بدارد .

در حديثى كه حضرت عبد العظيم از امام جواد عليه السلام نقل كرده، به دو حكمت از اين دستور العمل اسلامى اشاره شده است :

يك. ديدارهايى كه بر اساس انگيزه‌هاى الهى انجام مى‌شوند ، دل‌تنگى را زايل مى‌كنند و موجب شادى و انبساط خاطر مى‌گردند . بدين سان، دل و جان آدمى زنده و شاداب مى‌گردد، چنان كه در حديثى از امام صادق عليه السلام آمده است :

تَزاوَرُوا فإنّ فى زِيارَتِكُم إحْياءً لِقُلوبِكُم . [۳]

ديد و بازديد كنيد كه ديدار شما از يكديگر، موجب زنده شدن دل‌هاى شما مى‌گردد .

و در حديثى ديگر از امام على عليه السلام آمده است :

لِقاءُ أهلِ الخَيرِ عِمارَةُ القَلبِ . [۴]

ديدار نيكان ، موجب آبادانى دل است .

دو. ديدارهاى دينى، موجب بارور شدن عقل مى‌گردند؛ زيرا:

اوّلاً : شادى و شادابىِ حاصل از ديدارهايى كه همراه با انگيزه‌هاى الهى است، سبب مى‌شود كه انسان بتواند بهتر فكر كند و از بركات عقل خويش بيشتر بهره ببرد.

ثانياً : ديدارهايى كه انگيزه الهى دارند ، معمولاً با كسانى انجام مى‌شود كه انسان از معرفت و معنويت آنها استفاده مى‌كند. چنين ديدارها بى ترديد در تقويت بنيه عقلى انسان، مؤثّر است. در حديثى از امام على عليه السلام آمده است :

جالِسِ العُلَماءَ يَزدَدْ علمُكَ . [۵]

با حكيمان، همنشين شو تا عقلت رشد كند .

و در حديثى ديگر مى‌فرمايد:

مجالَسةُ الحُكَماءِ حياةُ العُقولِ ، و شِفاءُ النُّفوسِ . [۶]

همنشينى با حكميان، حيات‌بخش خِردها و درمان جان‌هاست .

بنا بر اين، ميزان بارورى عقل ديدار كننده، در ديدارهاى دينى با ميزان علم ، حكمت و معنويت ديدار شونده، ارتباط مستقيم دارد.

[۱]الأمالى ، مفيد : ص ۳۲۸ ح ۱۳ ، بحار الأنوار : ج ۷۱ ص ۳۵۳ ح ۲۶ .

[۲]ميزان الحكمة : ج ۵ ص ۱۱۰ ح ۸۱۲۳ .

[۳]الكافى: ج ۲ ص ۱۷۹ ح ۱۶.

[۴]بحار الأنوار: ج ۷۷ ص‌۲۰۸ ح ۱.

[۵]غرر الحكم: ح ۴۷۸۷.

[۶]غرر الحكم: ح ۹۸۷۵.