حدیث
الأمالى للصدوق : حدّثنا عليّ بن أحمد ، قال : حدّثنا محمّد بن أبى عبد اللَّه الكوفي، عن سهل بن زياد الآدمى ، عن عبد العظيم بن عبد اللَّه الحسنى ، عن عليّ بن محمّد بن عليّ بن موسى بن جعفر بن محمّد بن عليّ بن الحسين بن عليّ بن أبى طالب عليهم السلام ، قال :
لَمّا كَلَّمَ اللَّهُ‌عزّ وجلّ موسى بنَ عِمرانَ عليه السلام... قالَ : إلهى ! فَما جَزاءُ مَن صَبَرَ عَلى أذى النّاسِ وشَتْمِهِم فيكَ ؟
قالَ : اُعينُهُ عَلى أهوالِ يَومِ القِيامَةِ.
[۱]
ترجمه
حضرت عبد العظيم عليه السلام: امام هادى عليه السلام فرمود : «هنگامى كه خداوند با موسى بن عمران عليه السلام سخن مى‌گفت ، ... موسى گفت : پروردگارا ! پاداش كسى كه به خاطر تو بر اذيّت و آزار مردم و دشنام آنها شكيبايى ورزد، چيست ؟
فرمود : اى موسى ! او را در سختى‌هاى روز قيامت، كمك خواهم كرد» .
شرح
تحمّل آزار ، دو گونه است : گونه‌اى بسيار نكوهيده و گونه‌اى بسيار پسنديده . تحمّل آزار به معناى تسليم شدن در برابر خواست‌هاى نامشروع متجاوزان و تركِ مقاومت و اظهار ضعف و زبونى در برابر سختى‌ها ، از نظر اسلام ، بسيار نكوهيده است ، تا آن جا كه امام على عليه السلام مى‌فرمايد:
المَنِيَّةُ وَ لَا الدَّنِيَّةُ .
[۲]
مرگ، آرى ! ننگ، هرگز! گونه ديگر از تحمّل آزار ، رنج ديدن در جهت رعايت حقوق ديگران و در راه انجام دادن وظايف دينى ، بخصوص در مسير جهاد آزاديبخش است كه موجب عزّت و افتخار در دنيا و پاداش بزرگ الهى در آخرت مى‌گردد .[۳]
بى ترديد در هيچ مكتبى تا اين حد و با اين دقّت ، حرمت و كرامت و حقوق انسان ، مورد توجّه نيست .
[۱]الأمالى ، صدوق : ص ۲۷۶ - ۲۷۷ ح ۳۰۷ ، بحار الأنوار : ج ۶۸ ص ۴۲۱ ح ۴۶ . نيز ، ر . ك : همين كتاب : ح ۹۲ .
[۲]نهج البلاغة : حكمت ۳۹۶ .
[۳]ر . ك : دانش‌نامه قرآن و حديث : مَدخل «آزاررسانى (الأذى)» ، فصل ششم .
