بررسی و بازيابی کتاب مفقود « الخصائص العلوية » نطنزی - صفحه 193

نشان مي‌دهند، مي‌بيند که بر بالاي هر در چنين نوشته شده بود: محمد رسول الله، علي ولي الله. ۱ کتاب نزهة الکرام به زبان فارسي تدوين شده و چنين به نظر مي‌رسد که رازي روايتِ نقل شده را، به صورت مستقيم، از خصائص نطنزي نقل کرده است. از اين رو، مي‌توان نتيجه گرفت که خصائص نطنزي پس از تأليف، رواج درخور توجه يافته و به شهرت کامل رسيده است؛ به گونه‌اي که در ميان نويسندگان فارسي زبان نيز شناخته شده بوده است.
3. دانشمند بعدي شيعه، ابن طاووس، نيز در کتاب اليقين رواياتي از اين کتاب نقل کرده است. ابن طاووس در آثار خويش، در مجموع، ده روايت از اين کتاب نقل کرده است که نُه روايت آن در کتاب اليقين و يک روايت ديگر در کتاب مهج الدعوات است. تفاوت ابن طاووس با ابن شهر آشوب در نقل روايات نطنزي اين است که ابن طاووس روايات نطنزي را با اسناد کامل نقل مي‌کند، اما ابن شهر آشوب معمولاً اسناد را به صورت کامل ذکر نمي‌کند و محتوا را نيز تلخيص و گزيده نقل مي‌کند. همچنين، بيشتر روايات نقل شده توسط ابن طاووس بر جنبه‌هاي اعجازي زندگاني امام علي تأکيد کرده و با ابن شهر آشوب از اين جهت متفاوت به نظر مي‌رسد.
روايات گزينش شده توسط ابن طاووس ـ که به تناسب موضوع کتاب « اليقين باختصاص مولانا علي بامره المؤمنين» انتخاب شده ـ رواياتي در مناقب امام علي است که جهت‌گيري برخي از اين روايات، کاملاً شيعي است. اين موارد چنين است: روايت ديدار آدم با پنج تن و توسل به ايشان براي بخشش گناه خويش؛ ۲ روايتي در موضوع اسرا ـ که رسول خدا در اسرا قصر مجللي را مي‌بيند که براي امام علي است و به آن حضرت ابلاغ مي‌شود که علي عليه السلام سرور مسلمانان، امام متقين و پيشواي روسفيدان است؛ ۳ بنا بر روايتي ديگر، رسول خدا امام علي را به عنوان وصي و جانشين خويش بر امت براي پس از خود معرفي مي‌کند ۴ که روايتي کاملاً شيعي است.
ابن طاووس در مهج الدعوات روايتي را از کتاب خصائص نطنزي نقل مي‌کند که بر اساس آن، منصور تصميم به قتل امام جعفر صادق و امام کاظم عليه السلام مي‌گيرد و مأموراني را به اين منظور به مدينه مي‌فرستد. مأموران به خانه امام مي‌روند. آن حضرت دعايي مي‌خواند و مأموران، به گمان خود، سر آن دو را جدا کرده و در کيسه‌اي گذاشته، نزد منصور مي‌برند و منصور چون کيسه را مي‌گشايد، مشاهده مي‌کند که سر دو شتر در آن است. روشن مي‌شود که آن دو حيوان براي رفع بلا از امام و فرزندش، به صورت ايشان درآمده‌اند. ۵
4. نويسنده ديگري که از خصائص نطنزي مواردي را نقل کرده، جمال الدين يوسف بن حاتم شامي (م قرن 7)، نويسنده شيعي کتاب الدر النظيم است. وي در مجموع، يازده روايت از خصائص نطنزي نقل

1.. نزهة الکرام، ج۲، ص۵۲۱.

2.. اليقين، ص۱۷۴.

3.. همان، ص۴۶۹.

4.. همان، ص۴۹۴.

5.. مهج الدعوات، ص۲۱۴.

صفحه از 201