بنا بر اين، مقصود از رواياتى که زيارت امام عليه السلام زيارت وى، پاداش حج دارد، را با فضيلت تر از حج دانسته اند، اين است که پس از انجام دادن حج واجب، در شرايط ويژه اى ـ که توضيح خواهيم داد ـ، زيارت ايشان از فضيلت بيشترى برخوردار است.
2. توجّه دادن به امور سرنوشت ساز اجتماعى
دومين نکته در فهم احاديث ياد شده، اين است که مقصود از آنها، کاستن از اهمّيت حج به مفهوم حقيقى آن نيست؛ زيرا اگر حج اهمّيت نداشته باشد، معيار قرار گرفتن آن براى ارزيابى ارزش هاى ديگر، بى معناست، همان طور که مقصود از احاديثى نيز که پاداش اصلاح ميان زن و شوهر يا شکيبايى در برابر مصائب را يک‌هزار برابر پاداش شهيد ارزيابى کرده اند، اين نيست که مردم را از جهاد در راه خدا، دل سرد گرداند، تا به جاى جهاد، به اصلاح امور خانوادگى مردم بپردارند و يا شکيبايى در مصايب را پيشه سازند؛ بلکه هدف، بيان اهمّيت پيشگيرى از متلاشى شدن خانواده ها، و همچنين تشويق به مقاومت در برابر سختى هاست.
به بيان روشن تر، از آن جا که ارزش و اهمّيت حج و شهادت در راه خدا، براى همه مسلمانان، روشن و بديهى است، پيشوايان اسلام، براى توجّه دادن مسلمانان به ارزشِ شمارى از کارهايى که نقش اساسى در سازندگى جامعه دارند، حج و شهادت را معيار ارزيابى آنها قرار داده اند و به کسانى که در کنار انجام دادن وظايف وجوبى خود به انجام دادن اين گونه امور اجتماعى بپردازند، بشارت داده اند که خداوند، از فضل خود، پاداشى که قابل مقايسه با پاداش انجام دادن وظايف وجوبى نيست، به آنان عنايت مى فرمايد.
بنا بر اين، علّت مضاعف بودن پاداش، در امورى که بدان اشاره گرديد، اين است که از يک سو، ملاک وجوب در آنها وجود ندارد تا شارع، انجام دادن آنها را واجب نمايد و از سوى ديگر، انجام دادن آنها براى سازندگى جامعه مطلوب اسلامى، ضرور است و از اين رو، شارع با مضاعف نمودن پاداش، مردم را به انجام دادن آنها، ترغيب و تشويق مى نمايد.
3. توجّه دادن به حقيقت حج
مهم ترين نکته در رواياتى که زيارت امام حسين عليه السلام را برتر از حج معرّفى کرده اند، توجّه دادن مسلمانان به روح حج و حقيقت آن است.
روح همه عبادت ها ـ که حج، جامع ترين آنهاست ـ ، حاکميت نظام مبتنى بر توحيد به رهبرى امام عادل در جامعه است؛ زيرا تنها در سايه اين نظام است که ارزش هاى الهى، امکان تحقّق و بالندگى پيدا مى نمايند و چنان که از امام رضا عليه السلام گزارش شده، امامتِ امام عادل، اساس بالندگى اسلام،
محسوب مى گردد:
إنَّ الإِمامَةَ اُسُّ الإِسلامِ النّامي؛۱امامت، ريشه بالنده اسلام است.
1.. الکافي، ج۱، ص۲۰۰، ح ۱.
