دفاع از زيارت عاشورا - صفحه 37

گروهي از بزرگان اصحاب، مانند محمد بن علي بن محبوب، و علي بن حسن بن فضال، و سعد بن عبدالله، و حميد بن زياد از او روايت کرده‌اند که همگي آنها از ثقات اصحاب‌اند. شيخ طوسي در الفهرست مي‌گويد:
محمد بن خالد طيالسي کتابي دارد که ما آن را از حسين بن عبيدالله، از احمد بن محمد بن يحيي، از پدرش، از محمد بن علي بن محبوب، از او روايت کرديم.
همچنين شيخ طوسي در الرجال در باره او، در گروه «کساني که از ائمه( روايت نکرده‌اند» مي‌نويسد:
محمد بن خالد طيالسي، حميد از وي اصول بسياري را روايت کرده است. ۱
اين حميد، همان حميد بن زياد است که شيخ طوسي او را در الفهرست و نيز نجاشي و علامه و ابن شهر آشوب... توثيق کرده‌اند.
از اهتمام حميد نسبت به محمد بن خالد طيالسي و روايت اصول بسيار از او، بي‌ترديد، مرتبه‌اي از مراتب حسن ـ که سبب اطمينان نفس مي‌شود ـ نسبت به روايات او حاصل مي‌گردد.
محقق مامقاني در بيان ترجمه محمد بن خالد طيالسي مي‌گويد:
ظاهر آن، اين است که او امامي است و اتصاف او به يکي از پايين‌ترين درجات حسن به اعتبار روايت بزرگان از او ممکن است. ۲
اگر اين دو امتياز را بپذيريم، نسبت به اخذ روايات او اطمينان پيدا مي‌کنيم:
امتياز اول. عدم ورود جرح يا طعني در باره او در کتاب‌هاي فهرست و رجال.
امتياز دوم. روايت بزرگان اصحاب، کساني که به وثاقت شناخته مي‌شوند و نويسندگان کتاب‌هاي رجالي به وثاقت وي شهادت داده‌اند. برخي از اين اصحاب کساني هستند که ممکن نيست از ضعفا روايت کنند؛ مانند علي بن حسن فضال. گفته‌اند که او از پدرش روايت نکرده است. و مانند محمد بن علي بن محبوب که کشي در باره او گفته است: «ثقة، عين، فقيه». و سعد بن عبدالله که شيخ به وثاقتش تصريح کرده است.
و نيز حميد بن زياد از او روايت کرده است؛ همچنان که شيخ طوسي فرموده است. همچنين، او را، همان‌گونه که گفتيم، شيخ طوسي، نجاشي، علامه و ابن شهر آشوب توثيق کرده‌اند.
اين دو امتياز به انسان در مقابل روايات او آرامش مي‌دهد و مطمئن مي‌سازد که او مردي وضاع و فاسد نيست. اگر اين‌گونه بود، راويان بزرگ ثقه روايات او را اخذ نمي‌کردند.
مامقاني در ترجمه سکوني گفته است که فراواني روايت از او، از ناحيه اصحاب، نشانه وثاقت اوست. ۳ هنگامي که کثرت روايت اصحاب را دليل وثاقت دانستيم، دست‌کم بر حسن او و قوتش دلالت دارد.

1.. رجال الطوسي، ص۴۴۱، ش ۵۴.

2.. تنقيح المقال، ج۳، ص۱۱۴.

3.. مقباس الهداية، ص۷۸.

صفحه از 46