دفاع از زيارت عاشورا - صفحه 41

از اين رو، مي‌گويم پنج طريق براي اين زيارت پيش روي ماست که با بررسي اسناد اين زيارت در کامل الزيارات و مصباح المتهجد به دست مي‌آيد. اسناد از اين قرارند:

الف. اسناد زيارت نزد شيخ طوسي رحمة الله

1. محمد بن اسماعيل بن بزيع _ صالح بن عقبة _ پدرش _ امام باقر عليه السلام.
2. محمد بن اسماعيل بن بزيع _ (صالح بن عقبة + سيف بن عميرة _ علقمة بن محمد حضرمي _ امام باقر عليه السلام).
3. محمد بن خالد طيالسي _ سيف بن عميرة _ صفوان جمّال _ امام صادق عليه السلام.
ب. اسناد زيارت نزد ابن قوله(
4. حکيم بن داود و ديگران _ محمد بن موسي همداني _ محمد بن خالد طيالسي سيف بن عميرة + صالح بن عقبة) _ علقمة بن محمد حضرمي _ امام باقر عليه السلام.
5. حکيم بن داود _ محمد بن موسي همداني _ (محمد بن خالد طيالسي + محمد بن اسماعيل) _ صالح بن عقبة _ مالک جهني _ امام باقر عليه السلام.

راويان فاقد توثيق در اين اسناد پنج‌گانه

1. صالح بن عقبة،
2. عقبة بن قيس بن سمعان بن ابي ذبيحة (پدر صالح)،
3. علقمة بن محمد حضرمي،
4. محمد بن خالد طيالسي،
5. محمد بن موسي همداني،
6. مالک جهني.
اينان کساني‌اند که براي هيچ کدامشان، جز محمد بن موسي همداني، تهمت جعل، وضع و يا کذب وارد نشده است.
با اين حال، ما در اين مطالعه جديد اسناد زيارت عاشورا، بنا را بر اين مي‌گذاريم که ممکن است هر يک از اين شش نفر عامل ساختگي بودن اين زيارت باشند تا ببينيم آيا اين فرض صحيح است يا خير.
هنگامي که ممتنع بودن اين فرض يا استبعادش تا حدود امتناع عادي در باره تمامي آنها ثابت شد، بدين وسيله صحت زيارت به اثبات مي‌رسد.
و هرگاه به امکان اين فرض برسيم، از تصحيح زيارت، با اين شيوه، باز مي‌ايستيم و به همان شيوه رجالي براي اثبات صحت زيارت عاشورا بسنده مي‌کنيم.

سند اول و دوم

در سند نخستين از سه سندي که شيخ طوسي براي زيارت عاشورا ذکر کرده است، امکان ندارد که صالح بن عقبه را به وضع متهم سازيم؛ زيرا صالح زيارت را در سند دوم به همراه سيف از علقمه، به

صفحه از 46