54 . تنظيم خانواده از ديدگاه قرآن و روايات، طوبى قادرى، كارشناسى ارشد علوم قرآن و حديث، دانشگاه آزاد اسلامى تهران، استاد راهنما: دكتر سيّدمحمّدباقر حجّتى، استادان مشاور: دكتر عليرضا فيض و دكتر على مهدى زاده 1372، 148ص.

امر تنظيم خانواده در بسيارى از كشورها، خصوصا كشورهاى پُرجمعيت و عقب افتاده يا در حال توسعه، به عنوان يك مشكل جدّى از سوى صاحب نظران و مسئولان، مورد توجّه قرار گرفته است نگارنده در اين تحقيق، سعى نموده تا مسئله نسل و تنظيم آن را مورد بررسى قرار دهد و از ديدگاه قرآن و روايات، مورد تجزيه و تحليل قرار دهد.
نگارنده در بررسى خود با استفاده از كتاب تحديد النسل و ساير كتب، به طور خلاصه، مطالبى درباره چگونگى شكل گيرى حركت كنترل نسل در غرب و سير علل گسترش و نتايج آن، با استناد به آمار و ارقام علمى و مستند ـ كه عمدتا مأخوذ از همان كتب مربوط به موضوع است ـ استفاده نموده و سپس، دلايل معتقدان به كنترل نسل را با استفاده از ديدگاه صاحب نظران، مورد نقد و بررسى قرارداده و سرانجام، به مسئله نسل و تنظيم خانواده از ديدگاه قرآن و بخصوص روايات موجود از طُرُق علماى اهل سنّت و شيعه پرداخته و در جمع آورى مطالب و تنظيم آن، دو مطلب مهم را مدّ نظر قرار داده است:
1 . مسئله تعليم و تربيت كودك در اسلام و اهمّيت آن، و رابطه اى كه مى تواند با مسئله كنترل نسل يا تنظيم خانواده داشته باشد؛
2 . وضعيت فعلى مسلمانان و كشورهاى اسلامى.
نگارنده، نخست، هدف از كنترل نسل و آغاز اين حركت را در غرب و شكست ابتدايى و حركت دوباره آن را بيان مى كند و سپس، به دلايل موفقيت ظاهرى اين حركت در غرب و نتايج حاصل از آن اشاره دارد.
وى، سپس اقدامات عملى براى مقابله با مسئله كنترل نسل و عوارض آن را از جانب كشورهايى كه بر مشى كنترل نسل حركت كرده اند، بازگو مى نمايد و بازتاب اين حركت را از نظر اصول سياسى اسلام و جامعه شناسى اسلامى و حكم اسلام، بررسى مى كند.
ادامه بحث در زمينه آثار سوء و مضرّات كنترل نسل براى انسان، نقد و بررسى دلايل معتقدان به كنترل نسل، بيان مباينت كلّى با اصول و مبانى است. همچنين درباره راه حلّ اساسى مشكل افزايش جمعيت از ديدگاه مخالفان كنترل نسل، شواهد موجود در مدارك اسلامى در مورد تشويق به توليد و تكثير نسل ـ كه مهم ترين آن تشويق به دعا و درخواست فرزند از خداوند متعال در روايات است ـ و اهمّيت تعليم و تربيت كودك در اسلام، مطالبى آمده است.
نگارنده در پايان، پاره اى از روايات اهل سنّت و علماى شيعه كه درباره «عول» وارد شده، و همچنين فتاوى فقهاى معاصر درباره تنظيم خانواده و موضع علماى اهل سنّت و شيعه در مورد سقط جنين را بيان مى كند.
وى در تنظيم مطالب پايان نامه خود از 58 منبع فارسى و عربى، بى واسطه يا با واسطه، و سيزده منبع انگليسى با واسطه استفاده كرده است.