209
چکيده پايان نامه هاي حديثي جلد اول

91 . مسلك اخباريه در شيعه، احسان قيصرى، كارشناسى ارشد الهيات و معارف اسلامى، دانشگاه آزاد اسلامى نجف آباد، استاد راهنما: دكتر على مهدى زاده، اساتيد مشاور: دكتر احمد پاكتچى و دكتر عليرضا فيض، 1371، 263ص.

موضوع اين پايان نامه، پژوهشى در موضوع مسلك اخباريه است كه به بررسى اين مسلك در حوزه انديشه شيعه و نظرها و آرايى كه در مباحث اصولى و فقهى از جانب اخباريان مطرح گرديده، و نيز به جهت نقش و تأثيرى كه اين مسلك در پيدايش فرقه شيخيه داشته،
پرداخته شده است. در طول تاريخ اسلام، از آغاز تاكنون، همواره فِرق و مسالك متعدّدى به وجود آمده كه هر يك با توجّه به نوع و شكل عقايد و ديدگاهى كه در آنها مطرح بوده، تأثيرات كم و بيشى بر روى روند حركت مسلمانان داشته و دارند.
در اين ميان، مسلك اخباريه در شيعه از قرن يازدهم هجرى و توسط مولاّ محمّدامين استرآبادى، به شكلى بارز و آشكار، رونق گرفت و حملات شديدى بر عليه اصوليان و مجتهدان شيعه پديدار گشت.
در باب پيدايش انديشه اخباريگرى و مسلك اخباريه، آراى متعدّد و متفاوتى وجود دارد. بعضى ريشه آن را در اهل سنّت و در ميان فرقه «ظاهريه» و «اصحاب حديث» جستجو مى كنند و برخى نيز ريشه آن را در ميان قدماى محدّث شيعه (مانند شيخ كلينى و شيخ طوسى) دانسته اند، گروهى نيز پيدايش اخباريه را از قرن يازدهم هجرى و بر اساس آراى محمّدامين استرآبادى مى دانند.
موج اخباريگرى پس از وى، استمرار داشت تا اين كه مبارزه اى جدّى و اساسى بر عليه اين موج، توسط مجتهدان ـ كه در رأسشان مرحوم وحيد بهبهانى بود ـ صورت گرفت و ريشه اخباريگرى توسط وى و شاگردان و پيروانش زده شد.
اين تحقيق، شامل هفت فصل كلّى است:
نگارنده، در فصل اوّل، به جهت اهمّيت بسيار زياد بحث اجتهاد و موضعگيرى خاصّ اخباريان در اين باره، به بررسى پيدايش اجتهاد در ميان اهل سنّت و مكتب تشيّع پرداخته است. وى براى تبيين مطلب نگاهى به عمل به احكام در زمان پيامبر صلى الله عليه و آلهو پس از رحلت آن حضرت و جعل احاديث از قول پيامبر صلى الله عليه و آله و پيدايش رأى و قياس و سير تكاملى اجتهاد در طول تاريخ و پيدايش مدرسه رأى و حديث و اجتهاد در شيعه و خاستگاه عقلى اجتهاد و سرچشمه هاى قوانين شرعى در فقه داشته است.
در فصل دوم، پيدايش اخباريه و ريشه هاى اخباريگرى و آراى گوناگونى كه در اين باب وجود دارد، مورد بررسى قرار گرفته و با بيان تفاوت اخباريت پيشينيان با اخباريت استرآبادى، برخى از علل و عوامل فكرى و اجتماعى مؤثر در پيدايش اخباريه نوين و ادوار اخباريگرى و اخباريه بيان شده است.
فصل سوم، به اختلافات و تفاوت هاى ميان اخباريان و اصوليان و ديدگاه هاى عمده اخباريان اختصاص دارد و در اين زمينه، با نقل اقوال، جايگاه اجتهاد و قرآن و اخبار و علم اصول و رجال نزد اخباريه توضيح داده شده است.
در فصل چهارم، نگاهى گذرا به زندگانى بعضى از اخباريان تندرو و متعصّب شده است و فصل پنجم، درباره اخباريان ميانه رو توضيحاتى داده شده است.
در فصل ششم، بحث از جبهه مقابل، يعنى اصوليان است و در فصل هفتم نيز بررسى تأثيرات اخباريگرى، محل هاى رواج و گسترش اخباريگرى، تأليف كتب روايى در عصر اوج اخباريگرى، رابطه مسلك شيخيه با اخباريه و در پايان، بررسى و مقايسه برخى از عقايد شيخيه و اخباريه، مورد بررسى قرار گرفته است.


چکيده پايان نامه هاي حديثي جلد اول
208

90 . مراحل و مواقف قيامت در قرآن و روايات از ديدگاه مفسّران شيعه و سنّى از قرن پنجم تاكنون، مهرى شعاعى، كارشناسى ارشد الهيات و معارف اسلامى، دانشگاه آزاد اسلامى اراك، استاد راهنما: دكتر محمّد مهدى گرجيان، استاد مشاور: حجه الاسلام محمّدرضا آشتيانى، 1374، 84 ص.

اين تحقيق، در نظر دارد با توجّه به اهمّيت معاد در جهان بينى اسلامى و تأثير اعتقاد به آن در اخلاق و رفتار انسان ها، مراحل و مواقف قيامت را در درجه اوّل از ديدگاه قرآن مجيد و كتب مفسّران از قرن پنجم به بعد، و در درجه دوم با نقل سخنانى از معصومان عليهم السلام ، مورد بررسى قرار دهد، و به علّت اين كه در قرآن، مسائلى چون: حساب، شهادت، صراط، محاكمه و... مطرح است و با توجّه به اين كه عالم آخرت، مجرّد و متفاوت با جهان مادّى است، نگارنده در تحقيق خود به پرسش هايى نيز از ديدگاه آيات و روايات و تفاسير پاسخ مى دهد. اين پرسش ها عبارت اند از: 1 . مواقف به چه معناست و تعداد آنها چندتاست؟ 2 . مفهوم «حساب» در قيامت چيست؟ 3 . گواهان قيامت چه كسانى اند؟ 4 . «صراط» و «مرصاد» به چه معناست و عقبات صراط چندتاست؟
اين پايان نامه، داراى فصل هاى پنجگانه اى است كه فصل اوّل آن با مقدّمه اى درباره تاريخچه مطالعاتى بحث آغاز شده و در ادامه با بيان ابعاد گوناگون مسئله، فرضيات يا پرسش هاى تحقيقاتى، اهداف مطالعاتى، حدود مطالعات، برهان مطالعات و اصطلاحات وارد شده در بحث، شرح و بسط داده شده است.
فصل دوم، مراجع و منابعى كه مورد استفاده محقّق قرار گرفته، معرّفى شده است.
فصل سوم، درباره روش تحقيق است كه در آن از رهيافت تحقيق، طرح تحقيق، فن تحقيق و طرح تحليل، بحث شده است.
فصل چهارم، پنج باب دارد. نگارنده در باب اوّل، لفظ «مواقف» را در قرآن كريم و تفاسير، بررسى نموده و ديدگاه هاى مرحوم علاّمه طباطبايى و فخر رازى و همچنين روايات درباره «آيه وقوف» را بيان كرده است.
باب دوم، به معرّفى تعداد مراحل و مواقف قيامت در طول زمان پرداخته شده و آمده كه مواقف در قيامت، اختصاص به كافر و مؤمن دارد.
عنوان باب سوم، «گواهان محشر» است. در اين باب، نگارنده، هفت گواه را كه در روز محشر، بر اعمال انسان ها شهادت مى دهند، يادآور شده و آيات و روايات مربوط به هرگواه را بيان نموده است.
باب چهارم با عنوان «صراط و مرصاد»، به بيان معانى اين دو واژه از قول علاّمه طباطبايى و شيخ صدوق(ره) پرداخته و موقعيت مردم را هنگام عبور از صراط ، بيان داشته است.
باب پنجم نيز درباره عقبات محشر و نظر مفسّران است. در اين باب، روايات در مورد عقبات و نظر بزرگانى چون شيخ صدوق، شيخ مفيد و علاّمه مجلسى مطرح شده است.

  • نام منبع :
    چکيده پايان نامه هاي حديثي جلد اول
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1383
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 258097
صفحه از 246
پرینت  ارسال به