23 . بررسى تفكّر و تدبّر در آيات و روايات معصومين عليهم السلام ، اختر سلطانى، كارشناسى ارشد علوم قرآن و حديث، دانشگاه آزاد اسلامى اراك، استاد راهنما: حجه الاسلام محمّدرضا آشتيانى، استادان مشاور: حجه الاسلام محمّدعلى راغبى و دكتر... نوابخش، 1377، 92ص.

نگارنده بر اين باور كه اساس ارتباط آدمى با زندگى، شناخت است و شناخت، دستاورد تفكّر و تدبّر است وى تفكّر و تدبّر را در وجود آدمى با استفاده از آيات قرآن و روايات معصومان عليهم السلام و با استفاده از نظر مفسّران و علماى برگزيده، مورد بررسى قرار داده است و در اين زمينه، ابتدا آيات قرآن مجيد را درباره تفكّر و تدبّر، سپس كلام معصومان را در اين زمينه، و بعد از آن، ارتباط بين تفكّر و تدبّر را در قرآن و احاديث معصومان، و نيز نظر مفسّران و علماى بزرگ را در مورد آيات و احاديث تفكّر و تدبر، و در آخر، آثار و نتايج بد روحى جهل (نقطه مقابل علم) در وجود آدمى را بررسى كرده است.
هدف نگارنده در دو نكته خلاصه مى شود:
1 . ردّ نظريه و طرز تفكّرگراى محض كه هيچ محدوديتى براى آن قائل نيستند و مى خواهند تمام نيازهاى جامعه بشر را توسط تفكّر و تعقّل
تأمين نمايند كه به «عقليون» معروف اند؛
2 . ردّ نظريه گروهى كه در مقابل گروه ياد شده هستند و هرگونه دخالتى را در مسائل اساسى جامعه بشر براى عقل، ممنوع مى دانند كه به «ظاهريه» يا «اهل حديث» مشهورند.
اين پايان نامه از پنج فصل تشكيل شده است:
فصل اوّل، درباره تاريخچه مطالعاتى بحث است. در تاريخچه، منابع و تأليفاتى مهمّى كه به بحث درباره اين موضوع پرداخته اند، به طور خلاصه معرّفى شده است. اين فصل، داراى بخش هايى است. در «بيان مسئله»، علّت تأليف پايان نامه شرح داده است.
در «فرضيات تحقيق»، پرسش هاى تحقيقاتى اى كه بايد مورد بررسى قرار گيرند، آمده است.
در «اهداف مطالعاتى»، درباره موضوع گزينش شده، مطالبى آمده است.
در «حدود مطالعاتى»، مواردى كه اين جستار، آنها را مورد شناسايى قرار مى دهد تا هنگام تجزيه و تحليل مطالب، به بررسى جايگاه خاص تحقيق، پرداخته شود، آمده است.
همچنين واژه هاى كليدى اى كه در طى بحث مطرح مى شوند، تعريف شده است.
در فصل دوم، نگارنده به عنوان «مرور متون مطالعاتى»، بعضى از تأليفات درباره موضوع بحث را مورد بررسى و ارزيابى قرار داده و نكات ضعف و قوّت آنها را بيان نموده است.
نگارنده در فصل سوم، به بررسى رهيافت، طرح، فن و روش تحقيق پرداخته و آن گاه، رهيافت گذشته اى و طرح تحقيق را مبناى كار قرار داده، و از طرح تكميلى توصيفى و موردى استفاده نموده است. فن
تحقيق كتاب خانه اى و طرح تحليلى پايان نامه، نظرى و مبتنى بر روش استنباطى است.
در فصل چهارم، به تجزيه و تحليل داده هاى تحقيق پرداخته شده كه چند بحث كلّى و هر كدام با چند عنوان در اين فصل، مطرح گرديده است.
نگارنده، در فصل پنجم، به چگونگى استنتاج و نيز اين كه چگونه بر مبناى رهيافت و فن تحقيق به بررسى پرداخته و به نتيجه رسيده است ، اشاراتى دارد. سپس، نتايج تحقيق را بيان مى كند و بعد، مشكلات موجود در سر راه تحقيق و پيشنهادهايى براى محقّقان بعدى مطرح مى نمايد. در پايان نيز با عنوان «كتاب نامه»، فهرست منابعى كه در تحقيق مورد استفاده قرار گرفته اند، مى آورد.