137
خردگرايي در قرآن و حديث

۲۹۴.امام كاظم عليه السلامـ در سفارش به هشام ـ: اى هشام ! روشنايى بدن در چشم است . اگر چشم نورانى باشد، بدنْ روشنايى خواهد داشت و روشنى روح به عقل است . اگر بنده اى خردمند باشد ، آگاه به پروردگار خواهد بود، و آنكه به پروردگار، عالم باشد، در دينش بينا شود ؛ و هر كس به خداوند جاهل باشد، دينش استوار نخواهد بود . همان گونه كه قوام بدن ، به جانِ زنده است ، قوام دين نيز به نيّتهاى پاك است و نيّت پاك هم، جز با خرد حاصل نخواهد شد .

۲۹۵.امام رضا عليه السلام :به وسيله خرد ، تصديق خداوند، حاصل مى شود .

ج : دين

۲۹۶.پيامبر صلى الله عليه و آله :آنكه عقل ندارد ، دين ندارد .

۲۹۷.امام على عليه السلام :جبرئيل بر آدم عليه السلام فرود آمد و گفت : «اى آدم ! من مأمور شده ام كه تو را ميان سه چيز مخيّر سازم ، يكى را برگزين و دو تا را رها كن» . آدم گفت : «اى جبرئيل! آن سه چيست ؟». گفت : «خرد ، آزرم و دين» . آدم گفت : «خرد را برگزيدم» . آن گاه جبرئيل به آزرم و دين رو كرد و گفت: «برويد و او را رها كنيد» . [ولى] آن دو گفتند : «اى جبرئيل ! ما مأموريم هميشه با خرد باشيم» . گفت : «خود دانيد»، و بالا رفت .

۲۹۸.امام على عليه السلام :مؤمن ايمان نياورد ، پيش از آنكه خردمند باشد .

۲۹۹.امام على عليه السلام :ديندارى و ادب ، نتيجه خردورزى است .


خردگرايي در قرآن و حديث
136

۲۹۴.الإمام الكاظم عليه السلامـ في وَصِيَّتِهِ لِهِشامٍ ـ: يا هِشامُ ، إنَّ ضَوءَ الجَسَدِ في عَينِهِ ، فَإِن كانَ البَصَرُ مُضيئًا اِستَضاءَ الجَسَدُ كُلُّهُ . وإنَّ ضَوءَ الرّوحِ العَقلُ ، فَإِذا كانَ العَبدُ عاقِلاً كانَ عالِمًا بِرَبِّهِ ، وإذا كانَ عالِمًا بِرَبِّهِ أبصَرَ دينَهُ . وإن كانَ جاهِلاً بِرَبِّهِ لَم يَقُم لَهُ دينٌ . وكَما لا يَقومُ الجَسَدُ إلاّ بِالنَّفسِ الحَيِّةِ فَكَذلِكَ لا يَقومُ الدّينُ إلاّ بِالنِّيَّةِ الصّادِقَةِ ؛ ولا تَثبُتُ النِّيَّةُ الصّادِقَةُ إلاّ بِالعَقلِ ۱ .

۲۹۵.الإمام الرضا عليه السلام :بِالعُقولِ يُعتَقَدُ التَّصديقُ بِاللّه ِ ۲ .

ج : الدّين

۲۹۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :لا دينَ لِمَن لا عَقلَ لَهُ ۳ .

۲۹۷.الإمام عليّ عليه السلام :هَبَطَ جَبرَئيلُ عَلى آدَمَ عليه السلام فَقالَ : يا آدَمُ ، إنّي اُمِرتُ أن اُخَيِّرَكَ واحِدَةً مِن ثَلاثٍ ، فَاختَرها ودَعِ اثنَتَينِ ، فَقالَ لَهُ آدَمُ : يا جَبرَئيلُ ، ومَا الثَّلاثُ ؟ فَقالَ : العَقلُ وَالحَياءُ وَالدّينُ ، فَقالَ آدَمُ : إنّي قَدِ اختَرتُ العَقلَ ، فَقالَ جَبرَئيلُ لِلحَياءِ وَالدّينِ : اِنصَرِفا ودَعاهُ ، فَقالا : يا جَبرَئيلُ ، إنّا اُمِرنا أن نَكونَ مَعَ العَقلِ حَيثُ كانَ ، قالَ : فَشَأنُكُما ، وعَرَجَ ۴ .

۲۹۸.عنه عليه السلام :ما آمَنَ المُؤمِنُ حَتّى عَقَلَ ۵ .

۲۹۹.عنه عليه السلام :الدّينُ والأَدَبُ نَتيجَةُ العَقلِ ۶ .

1.تحف العقول : ۳۹۶ .

2.التوحيد : ۴۰ / ۲ عن محمّد بن يحيى ، الاحتجاج : ۲ / ۳۶۴ ، وراجع ص ۱۲۳ / صفات العاقل .

3.تحف العقول : ۵۴ ، روضة الواعظين : ۹ ، غرر الحكم: ۱۰۷۶۸ عن الإمام عليّ عليه السلام ؛ بحارالأنوار : ۱ / ۹۴ / ۱۹ ؛ شعب الإيمان : ۴ / ۱۵۷ / ۴۶۴۴ عن جابر ، كنزالعمّال : ۳ / ۳۷۹ / ۷۰۳۴ .

4.الكافي : ۱/۱۰/۲ ، الفقيه : ۴/۴۱۶/۵۹۰۶ ، الخصال : ۱۰۲ / ۵۹ ، الأمالي للصدوق : ۷۷۰/۱۰۴۳ كلّها عن الأصبغ بن نباتة، روضة الواعظين : ۷ ، كنزالفوائد: ۱/۵۶ ، وراجع : الاختصاص: ۲۴۵ .

5.(۳۷۰ ـ ) غرر الحكم : ۹۵۵۳ ، ۱۶۹۳ .

  • نام منبع :
    خردگرايي در قرآن و حديث
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1378
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 507418
صفحه از 516
پرینت  ارسال به