5 / 3

آنچه خرد با آن آزموده شود

الف : عمل

۴۴۵.امام على عليه السلام :چگونگى عمل، بر ميزان خرد دلالت دارد . پس فعل نيكو انتخاب كن و آن را قوى و محكم ساز .

۴۴۶.امام على عليه السلام :نيكو گفتار و زيبا رفتار باش ؛ زيرا گفتار آدمى، نشانِ فضل اوست و رفتار او، دليل خردمندى اش .

۴۴۷.امام على عليه السلام :آنكه كارهايش را نيكو به انجام رساند ، از زيادى عقل خود خبر دهد .

۴۴۸.امام على عليه السلام :خردمند، كسى است كه رفتار او ، گفتارش را تصديق نمايد .

ر . ك : ص 149 «كارهاى نيك »/ ص 175 «بنيادهاى سنجش خرد ».

ب : سخن

۴۴۹.امام على عليه السلام :سخن گفتنِ آدمى، ميزان خردمندى است .

۴۵۰.امام على عليه السلام :به هنگام بديهه گويى ، خردمندى آدميان آزموده گردد .

۴۵۱.امام على عليه السلام :آنچه آدمى بر زبان آورد ، از خردمندى وى خبر دهد .

۴۵۲.امام على عليه السلام :از خردمندى هر كس ، زبانش خبر دهد و سخن او بر فضل و دانشورىْ دلالت كند .

5 / 3

ما يُختَبَرُ بِهِ العَقلُ

أ : الفِعل

۴۴۵.الإمام عليّ عليه السلام :كَيفِيَّةُ الفَعلِ تَدُلُّ عَلى كَمِّيَّةِ العَقلِ ، فَأَحسِن لَهُ الاِختِيارَ وأكثِر عَلَيهِ الاِستِظهارَ ^۱ .

۴۴۶.عنه عليه السلام :كُن حَسَنَ المَقالِ ، جَميلَ الأَفعالِ ؛ فَإِنَّ مَقالَ الرَّجُلِ بُرهانُ فَضلِهِ ، وفِعالَهُ عُنوانُ عَقلِهِ ^۲ .

۴۴۷.عنه عليه السلام :مَن أحسَنَ أفعالَهُ أعرَبَ عَن وُفورِ عَقلِهِ ^۳ .

۴۴۸.عنه عليه السلام :العاقِلُ مَن صَدَّقَ أقوالَهُ أفعالُهُ ^۴ .

ب : الكَلام

۴۴۹.الإمام عليّ عليه السلام :كَلامُ الرَّجُلِ ميزانُ عَقلِهِ ^۵ .

۴۵۰.عنه عليه السلام :عِندَ بَديهَةِ المَقالِ تُختَبَرُ عُقولُ الرِّجالِ ^۶ .

۴۵۱.عنه عليه السلام :يُنبِئُ عَن عَقلِ كُلِّ امرِىً?ما يَنطِقُ بِهِ لِسانُهُ ^۷ .

۴۵۲.عنه عليه السلام :يُنبِئُ عَن عَقلِ كُلِّ امرِىً?لِسانُهُ ، ويَدُلُّ عَلى فَضلِهِ بَيانُهُ ^۸ .