343
خير و برکت از نگاه قرآن و حديث

شود ، بركات الهى از آسمان و زمين ، مردم را فرا خواهد گرفت و جامعه بشرى ، شاهد بركات همه جانبه مادّى و توسعه اقتصادى بيش از حدّ تصوّر ، خواهد بود . متون اسلامى صراحت دارند كه امورى مانند: نماز ، حج و دعا ، در بركات مادّى و توسعه اقتصادى نقش دارند .
از سوى ديگر ، در اسلام ، كارِ سالم براى تأمين زندگى آبرومندانه ـ كه يكى از مهم ترين اصول توسعه اقتصادى و بركات مادّى است ـ از بزرگ ترين عبادت ها و ارزش هاى معنوى شمرده مى شود . اين فرمايش پيامبر خدا ، در بيان همين مطلب است:
العِبادَةُ سَبعونَ جُزءا ؛ أفضَلُها طَلَبُ الحَلالِ؛
عبادت ، هفتاد بخش است. برترينِ آنها ، كسب [ درآمد] حلال است. ۱
در پرتو اين نگرش ، اسلام ، همه تلاش هايى را كه در جهت پديد آوردن بركات مادّى صورت مى گيرند ، چنانچه با انگيزه صحيح و در جهت سازندگى انسان باشند ، عبادت شمرده ، مقدّس مى داند و معتقد است كه بركات مادّى و معنوى ، تنها دركنار هم پديد خواهند آمد .

3 . نقش نظام آفرينش در تكامل انسان

تأمّل در آنچه در بخش اوّل و دوم اين مجموعه با عنوان «اسبابِ خير» يا «اسباب بركت» آمده ، نشان مى دهد كه آفريدگار هستى ، در نظام آفرينش ، همه گونه امكانات و ابزار را از درون و برون ، براى تكامل مادّى و معنوى انسان ، فراهم ساخته و نعمت هاى ظاهرى و باطنى را بر انسان تمام كرده است. نيز اين آيه نورانى تداعى مى شود كه :

1.ر . ك : التنمية الإقتصاديّة في الكتاب و السنّة : ص ۱۶۴ (طلب الحلال) و ص ۱۲۹ (العمل) .


خير و برکت از نگاه قرآن و حديث
342

پس گفتم: از پروردگارتان آمرزش بخواهيد ، كه او آمرزنده است * باران آسمان را فراوان بر شما فرو مى ريزد * و شما را با اموال و فرزندان ، يارى مى رساند و براى شما باغ هايى قرار مى دهد و برايتان نهرهايى قرار مى دهد» .
افزون بر اين ، «بركت» و شكوفايى اقتصادى و توسعه پايدارِ جامعه انسانى ، با ارزش هاى اعتقادى ، اخلاقى و عملى ، همراه است و بدون اين همراهى ، بركات مادّى هم دوام نخواهند داشت. 1

2 . جوشش بركات معنوى از درون بركات مادّى

نكته بسيار مهمّ ديگر ، اين است كه از نگاه اسلام ، نه تنها ارزش هاى معنوى ، در بركات مادّى و توسعه پايدار اقتصادى و تداوم آن تأثير دارند ، بلكه عكس آن نيز درست است؛ يعنى بركات مادّى در چارچوب رهنمودهاى اسلامى ، موجب تقويت و شكوفايى ارزش ها و بركات معنوى مى گردند .
اصولاً در برنامه ريزى اسلام براى تكامل انسان و جامعه انسانى ، تكامل معنوى از توسعه مادّى جدا نيست . از اين رو ، در فصل سوم اين بخش ، بركات مادّى ، در كنار بركات معنوى مطرح شده اند؛ چرا كه بركات مادّى ، از درون بركات معنوى مى جوشند و بركات معنوى از متن بركات مادّى پديد مى آيند .
از يك سو ، قرآن تأكيد دارد كه اگر ايمان و پروامندى در جامعه فراگير

1.براى آشنايى با موانع بركت و آفات توسعه ، ر . ك : فصل سوم از بخش دوم اين كتاب و نيز فصل پنجم از كتاب التنمية الإقتصاديّة في الكتاب والسنّة .

  • نام منبع :
    خير و برکت از نگاه قرآن و حديث
    سایر پدیدآورندگان :
    تقديری، محمد؛ محدثی، جواد
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 307103
صفحه از 664
پرینت  ارسال به