51
خير و برکت از نگاه قرآن و حديث

۳۸.امام رضا عليه السلام :هر كس كار را از راهش بجويد، نمى لغزد . اگر هم بلغزد، درمانده نمى شود .

ج ـ اخلاق شايسته

۳۹.صحيح مسلمـ به نقل از نواس بن سمعان ـ: از پيامبر خدا درباره نيكى و گناه پرسيدم . فرمود: «نيكى، اخلاق نيكوست» .

۴۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :نيكى، در آراستگىِ ظاهر نيست؛ بلكه در آرامش و وقار است .

۴۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :نيكى، چيز (كارِ) آسانى است: چهره گشاده و سخن نرم .

1 / 7

تفسير حسنه

۴۲.تفسير القمّىـ به نقل از ائمّه اطهار عليهم السلام ـ: حَسَنات (چيزهاى خوب و خوشايند) در كتاب خدا دو گونه اند. سيّئات (چيزهاى بد و ناخوشايند) نيز دو گونه اند . از جمله حسناتى كه خداوند از آنها ياد كرده است، عبارت اند از: تندرستى، سلامت، امنيّت، توانگرى، و روزى، كه خداوند، اينها را «حسنات» ناميده است .
مقصود از سيّئه در آيه : «اگر به آنان سيّئه اى برسد» : بيمارى ، بيمارى، هراس، گرسنگى و سختى است . «به موسى و همراهانش فال بد مى زنند» ، يعنى او را شوم مى دانند.
مقصود از گونه دوم حسنات، كارهاى بندگان است، [ در] اين سخن خداوند كه: «هر كس حسنه اى (كار نيكى) آوَرَد، ده برابر پاداش دارد» . و مانند آن، بسيار است .
سيّئات نيز دو گونه اند . از جمله سيّئات: ترس (ناامنى)، گرسنگى، سختى ـ و اين همان است كه در آيه: «اگر به آنان سيئه اى برسد، به موسى و همراهانش فال بد مى زنند» گفتيم ـ و كيفرهاى گناهان هستند كه خداوند، اينها را «سيّئات» ناميده است .
مقصود از گونه دوم سيّئات، كارهاى بد بندگان است كه به سبب آنها كيفر مى شوند، [ در] اين سخن خداوند كه: «آنانى كه سيئه اى آوَرَند، چهره هايشان در آتش دوزخ افكنده مى شود» و اين سخن كه: «هر حسنه اى به تو رسد، از خداست و هر سيئه اى به تو رسد، از خود توست» ؛ يعنى هر گناهى كه انجام دادى و در دنيا يا آخرت به كيفر آن رسيدى، از خود تو و به سبب كارهاى خود توست؛ چرا كه دست دزد را مى بُرند، زناكار را شلاق مى زنند و يا سنگسار مى كنند، و قاتل را مى كشند .
خداوند متعال، آفت ها و بيم و سختى و كيفرهاى گناهان را، همه اينها را «سَيِّئه (بد و ناخوشايند)» ناميده و فرموده است: «و هر سيئه اى به تو رسد، از خود توست» و به سبب كارهاى توست، و اين سخن كه: «بگو، همه از سوى خداست» ؛ يعنى: تندرستى، عافيت، وسعت رزق و سيّئات (كه كيفر گناهان هستند) ، همه از سوى خداى اند .


خير و برکت از نگاه قرآن و حديث
50

۳۸.الإمام الرضا عليه السلام :مَن طَلَبَ الأَمرَ مِن وَجهِهِ لَم يَزِلَّ ، فَإِن زَلَّ لَم تَخذُلهُ الحيلَةُ . ۱

ج ـ مَكارِمُ الأَخلاقِ

۳۹.صحيح مسلم عن نواس بن سمعان :سَأَلتُ رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله عَنِ البِرِّ وَالإِثمِ ، فَقالَ : البِرُّ حُسنُ الخُلُقِ . ۲

۴۰.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :لَيسَ البِرُّ في حُسنِ الزِّيِ ، ولكِنَّ البِرَّ فِي السَّكينَةِ وَالوَقارِ . ۳

۴۱.عنه صلى الله عليه و آله :البِرُّ شَيءٌ هَينٌ : وَجهٌ طَلقٌ ، وكَلامٌ لَينٌ . ۴

1 / 7

تَفسيرُ الحَسَنَةِ

۴۲.تفسير القمّي عنهم عليهم السلام :الحَسَناتُ في كِتابِ اللّهِ عَلى وَجهَينِ ، وَالسَّيِّئاتُ عَلى وَجهَينِ : فَمِنَ الحَسَناتِ الَّتي ذَكَرَهَا اللّهُ : الصِّحَّةُ ، وَالسَّلامَةُ ، وَالأَمنُ ، وَالسَّعَةُ ، وَالرِّزقُ ، وقَد سَمّاهَا اللّهُ حَسَناتٍ ؛ « وَإِن تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ » : يَعني بِالسَّيِّئَةِ هاهُنَا المَرَضَ وَالخَوفَ وَالجوعَ وَالشِّدَّةَ « يَطَّيَّرُواْ بِمُوسَى وَمَن مَّعَهُ۵» : أي يَتَشاءَموا بِهِ .
وَالوَجهُ الثّاني مِنَ الحَسَناتِ يَعني بِهِ أفعالَ العِبادِ ؛ وهُوَ قَولُهُ : « مَن جَآءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا۶» ، ومِثلُهُ كَثيرٌ .
وكَذلِكَ السَّيِّئاتُ عَلى وَجهَينِ ، فَمِنَ السَّيِّئاتِ : الخَوفُ ، وَالجوعُ ، وَالشِّدَّةُ ـ وهُوَ ما ذَكَرناهُ في قَولِهِ : « وَإِن تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَطَّيَّرُواْ بِمُوسَى وَمَن مَّعَهُ » ـ وعُقوباتُ الذُّنوبِ فَقَد سَمّاهَا اللّهُ السَّيِّئاتِ .
وَالوَجهُ الثّاني مِنَ السَّيِّئاتِ يَعني بِها أفعالَ العِبادِ الَّتي يُعاقَبونَ عَلَيها فَهُوَ قَولُهُ : « وَ مَن جَآءَ بِالسَّيِّئَةِ فَكُبَّتْ وُجُوهُهُمْ فِى النَّارِ۷» وقَولُهُ : « مَّآ أَصَابَكَ مِنْ حَسَنَةٍ فَمِنَ اللَّهِ وَمَآ أَصَابَكَ مِن سَيِّئَةٍ فَمِن نَّفْسِكَ۸
»
يَعنِي الصِّحَّةَ وَالعافِيَةَ وَالسَّعَةَ وَالسَّيِّئاتِ الَّتي هِيَ عُقوباتُ الذُّنوبِ مِن عِندِ اللّهِ . ۹

1.الدرّة الباهرة : ۳۷ ، العدد القويّة : ۲۹۷ / ۲۶ ، بحار الأنوار : ۷۸ / ۳۵۳ / ۹ .

2.صحيح مسلم : ۴ / ۱۹۸۰ / ۲۵۵۳ ، سنن الترمذي : ۴ / ۵۹۷ / ۲۳۸۹ ، سنن الدارمي : ۲ / ۷۷۸ / ۲۶۸۷ ، الأدب المفرد : ۹۶ / ۲۹۵ ، المستدرك على الصحيحين : ۲ / ۱۷ / ۲۱۷۲ ، مسند ابن حنبل : ۶ / ۱۹۸ / ۱۷۶۴۸ عن زيد بن الحبّاب الأنصاري ، كنز العمّال : ۳ / ۷ / ۵۱۶۳ .

3.جامع الأحاديث للقمّي : ۲۸۸ ؛ كنز العمّال : ۳ / ۲۵۲ / ۶۴۰۱ نقلاً عن الفردوس و كلاهما عن أبي سعيد الخدري .

4.الفردوس : ۲ / ۳۲ / ۲۲۰۱ عن عمرو بن مسلم .

5.الأعراف : ۱۳۱ .

6.الأنعام : ۱۶۰ .

7.النمل : ۹۰ .

8. » يَعني ما عَمِلتَ مِن ذُنوبٍ فَعوقِبتَ عَلَيها فِي الدُّنيا وَالآخِرَةِ فَمِن نَفسِكَ بِأَفعالِكَ ؛ لِأَنَّ السّارِقَ يُقطَعُ ، وَالزّانيَ يُجلَدُ ويُرجَمُ ، وَالقاتِلَ يُقتَلُ ، فَقَد سَمَّى اللّهُ تَعالَى العِلَلَ وَالخَوفَ وَالشِّدَّةَ وعُقوباتِ الذُّنوبِ كُلَّها سَيِّئاتٍ ، فَقالَ : « مَآ أَصَابَكَ مِن سَيِّئَةٍ فَمِن نَّفْسِكَ » بِأَعمالِكَ ، وقَولُهُ : « قُلْ كُلٌّ مِّنْ عِندِ اللَّهِ ۴ و . النساء : ۷۹، ۷۸ .

9.تفسير القمّي : ۱ / ۱۴۴ ، بحار الأنوار : ۵ / ۲۰۲ / ۲۷ .

  • نام منبع :
    خير و برکت از نگاه قرآن و حديث
    سایر پدیدآورندگان :
    تقديری، محمد؛ محدثی، جواد
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 276071
صفحه از 664
پرینت  ارسال به