مطالعه کتاب خرید کتاب
دانلود کتاب
عنوان کتاب : مکارم الاخلاق
زمان پدیدآورنده:
محل نشر :
ناشر
: منشورات الرضی
نوبت چاپ
: ششم
تاریخ انتشار
: 1392 ق
تعداد جلد
:
تعداد صفحه
: 477
شمارگان
:
قطع :
زبان
: عربی
نوع جلد
:
رده بندی
کنگره : BP 248 /ط2م7 1370
شابک
:
جستجو در Lib.ir
مکارم الاخلاق
محتوای این کتاب ناظر بر حسن رفتار، اخلاق، اوصاف، آداب و سنت های دینی منقول از رسول خدا و امامان معصوم(ع) است.
رضی الدین حسن بن فضل طبرسی (م ۵۴۸ق) که این کتاب را بعد از پنجاه سالگی تالیف کرده در مقدمه با استناد به حدیث «بعثت لأتمم مکارم الاخلاق» و آیه ۲۱ سوره احزاب وآیه ۳۱ سوره آل عمران، تأسی به پیامبر اکرم و پیروی از شیوه زندگی او را وسیله ای برای جلب رحمت الهی و درنتیجه، انگیزه تألیف کتاب خود ذکر کرده است. در پایان مقدمه خود مى نویسد: «ما در این کتاب شمه اى از اخلاق ستوده پیامبر(ص) را: از حالات، اعمال، نشستن و برخاستن، سفر و حضر و خوردن و آشامیدن، و آنچه از این قبیل است و همچنین آنچه از او و ائمه راستین براى زندگى و تربیت مردم نقل شده و روایت گشته ذکر مى کنیم، و از خداوند توفیق پایان دادن به این کار بزرگ را مسئلت مى نماییم، که او بر هر کارى توانا و آسان کردن کارها برایش سهل است».
گفته اند وی این کتاب را با استفاده از «الآداب الدینیه» پدرش و در زمان حیات او، در دوازده باب مرتب کرده، که به حسن ترتیب نیز مشهور است. او در ابتدا و انتهای کتاب خود، از روی تیمن و تبرک، دو خطبه از امام علی(ع) آورده است. محتوای این کتاب ناظر بر حسن رفتار، اخلاق، اوصاف، آداب و سنت های دینی منقول از رسول خدا و امامان معصوم(ع) است.
فهرست ابواب کتاب به قرار زیر است:
۱. اخلاق و اوصاف پیامبر(ص) شامل پنج فصل؛
۲. بهداشت و نظافت در اخلاق اسلامی (آداب نظافت و پاکیزگی و سرمه کشیدن و مالیدن روغن و مسواک زدن) شامل سه فصل؛
۳. آداب استحمام، شامل شش فصل؛
۴. بهداشت ناخن و اصلاح موها، و حجامت شامل چهار فصل؛
۵. آداب و شیوه هاى آرایش زن و مرد مسلمان شامل شش فصل؛
۶. ویژگیهاى لباس و خانه اسلامى شامل ده فصل؛
۷. آداب خوردن و آشامیدن شامل سیزده فصل؛
۸. مسائل مربوط به ازدواج شامل ده فصل؛
۹. آداب مسافرت شامل هشت فصل؛
۱۰. آداب دعا و وقتِ فضیلت آن شامل پنج فصل؛
۱۱. رفتار با بیماران و مسائل مربوط به آن شامل پنج فصل؛
۱۲. مسائل متفرقه در عرصه اخلاق و حقوق فردى و اجتماعى شامل هفت فصل.
سید محسن امین درباره روایات مکارم الاخلاق می نویسد: «این مجموعه ارزشمند جامع محاسن أفعال و آداب شرعی است که در میان اصحاب ما پذیرفته شده است. او اکثر روایات خود را از پدر بزرگوارش امین الاسلام طبرسی روایت می کند».
ترجمه های مکارم الاخلاق
- «محاسن الآداب» عنوان ترجمه محمد بن عبد الکریم انصاری استرآبادی در سال ۹۶۳ هجری.
- «مکارم الکرائم» عنوان ترجمه مفسر زواری.
- ترجمه علی بن طیفور بسطامی.
- ترجمه سید امیر نظام الدین عبدالهی با نام «مکارم الاخلاق».
- ترجمه میرزا محمد علی مدرس چهاردهی.
- ترجمه محمد باقر بهاری همدانی.
- آداب زندگي اسلام ترجمه عبدالرحيم عقيقي بخشايشى (انتشارات نوید اسلام).
- ترجمه سید ابراهیم میرباقری (انتشارات شریف رضی)
- ترجمه لطیف راشدی (انتشارات صبح پیروزی)
خلاصه مکارم الاخلاق
محمد باقر بهاری همدانی (م ۱۳۳۳ق) این کتاب را خلاصه کرده است.
چاپ های مکارم الاخلاق
- چاپ های مصر (تحریف شده)
- چاپ سنگی به تصحیح حاج میر محمّد صادق حسینی خوانساری در سال ۱۳۱۱؛
- چاپ حاج شیخ محمود بروجردی
- و ....
ماجرای تحریف کتاب مکارم الاخلاق
مرحوم محمدباقر همدانی بهاری (م ۱۳۳۳ق) یکی از کسانی است که در حدّ توان و تتبّع خود، تحریفاتی را که در کتابهای اهل سنّت انجام شده، نشان داده است و کتابی به نام «التنبیه علی ما فعل بالکتب من التحریف» را در این زمینه تألیف کرده است.
وی، در جریان تحقیقات خود، متوجه شده است که چاپ مصر «مکارم الأخلاق» طبرسی، مورد تحریف و تصرّف قرار گرفته و رساله ای به نام «تسدید المکارم و تفضیح الظالم فی بیان تحریف مکارم الأخلاق» تألیف کرده است.
وی در مقدمه آن می نویسد:
«مکارم الأخلاق را در مصر، مکرّر به طبع رسانیده اند، با تصحیفات بسیار و تغییرات بی شمار؛ و در آن درج نموده اند مطالبی را که معین و مؤیّد مذهب عامّه و مبطل مهمّاتی از مطالب مذهب شیعه است؛ لذا همت گماشتم که مواضع تحریف را تعیین نمایم.
بحمدالله و حسن توفیقه، شش نسخه قلمی که بعضی از آنها به طول زمان، خرابی پیدا کرده بود و نسخه خود را [با هم] مقابله نمودم. دیدم حضرات، کتاب مزبور را برداشته، به طور دلخواه نموده اند… در اصل کتاب، چیزهایی که موافق میل آنها نیست، هست که آنها را اسقاط کرده اند».
بخشی از تحریفاتی که وی تشخیص داد عبارت بودند از:
- تبدیل «صلی اللّه علیه وآله» به «صلی اللّه علیه وسلم» و «علیهم السلام» به «رضی الله عنه» یا «کرم الله وجهه»، «عن الصادق(ع) » به «عن بعض الفضلاء»، «و فی صحیفةالرضا» به «قال بعض العلماء»، و تبدیل «عن أمیرالمؤمنین» به «عن بعض العارفین».
- حذف، تغییر و تبدیل برخی از اسم ها در سند روایات.
- افزوده شدن جمله «ولأبی بکر بالصّدیقیة» در میان دو جمله حدیث:«لی بالنبوّة و لعلیّ بالولایة».
- حذف اقلاً هفتاد و پنج مورد از قسمتهایی از ادعیه و احادیث مثل جمله «وأسئلک بحقّ الإسم الذی جعلته عند محمّد و عترته».
مرحوم بهاری، پس از تصحیح «مکارم الأخلاق» به منظور چاپ متن صحیح و کاملی از کتاب، رساله «تسدید المکارم» را به نظر تعدادی از علمای بزرگ حوزه علمیه نجف می رساند تا نظر خود را در مورد رساله و تحریفات چاپ مصر، اعلام دارند. انتشار نظریات این بزرگان به ضمیمه رساله «تسدید» یا در مقدمه چاپ صحیح «مکارم» می توانست نشان دهنده اعتراض حوزه نجف به خیانت فرهنگی برخی از ناشران و اهل قلم مصر باشد. از جمله آن بزرگواران می توان به افراد زیر اشاره کرد:
۱- میرزا حبیب اللّه رشتی، صاحب کتابهای «غصب» و «اجاره»،
۲- شیخ محمدحسن مامقانی، صاحب «حاشیه مکاسب» و «بشری الوصول»،
۳- حاج میرزاحسین حاج میرزا خلیل طهرانی،
۴- حاج میرزا حسین نوری، صاحب «مستدرک الوسائل»،
۵- ملا حسینقلی همدانی، معلم اخلاق و عارف معروف،
۶- سید محمدکاظم طباطبایی، صاحب «العروةالوثقی»،
۷- شیخ محمّدطه نجف، صاحب «اتقان المقال»،
۸- آخوند ملا محمدکاظم خراسانی، صاحب «کفایةالأصول»،
۹- میرزا محمدحسن شیرازی(میرزای بزرگ)، صاحب فتوای تنباکو.
متن نوشتار این علما در پایان تسدید و برخی از چاپهای مکارم الاخلاق آمده است.
علامه شیخ آقا بزرگ طهرانی می نویسد:
مکارم الاخلاق، سه بار در مصر چاپ شد: در سال ۱۳۰۰ در بولاق، و سپس در ۱۳۰۳ به ضمیمه «طهارة الأعراق» ابن مسکویه و بار سوم ۱۳۰۴ یا ۱۳۰۶ به ضمیمه «الوسیلة العظمی فی شمائل المصطفی»؛ و چون در این چاپ ها مرتکب تحریف شده بودند، به دستور مرحوم حاج میرزا ابوالفضل طهرانی (صاحب «شفاء الصدور»)، حاج شیخ محمود بروجردی، مقیم تهران، به تصحیح و طبع آن اقدام و با نسخه های مصحّح، مقابله و مواد تحریف آن چاپها را نیز تعیین کرد و کتاب با بهترین وضعی به هزینه مرحوم حاج سید کاظم صرّاف، چاپ شد.
علامه سید محسن امین نیز در کتاب اعیان الشیعة، تمام موارد تحریف کتاب را آورده و درباره آنها توضیح داده است.
منابع:
مدخل «طبرسی» دانشنامه جهان اسلام نوشته مژگان سرشار؛ تحریف «مکارم الأخلاق» و عکس العمل فقهای شیعه نوشته آیت الله رضا استادی (فصلنامه علوم حدیث، شماره ۸)؛ سایت lib.ir
تهیه و تنظیم: عباسعلی مردی
