حديث سفينه در کتاب های اهل سنّت - صفحه 127

و گذشت که حديث مرسل مي‌تواند به واسطه احاديثي که ضعيف هستند، اما ضعفشان خفيف است، تقويت شود تا چه رسد به حديث موقوف نتيجه آن که حديث به طور مستقل معتبر است و حدّاقلّ اين که مي‌تواند شاهد باشد براي روايت ابن زبير پس حديث با دو طريقش به مرتبه حديث حسن ارتقا مي‌يابد.
حديث ابن عباس:
در اينجا مي‌توان طريق ديگري را براي حديث سفينه اضافه کرد که به واسطه طريق ابن لهيعه تقويت مي‌شود. البته غير از روايت ابن ابي شيبه آورد. و اين بر اساس اعتراف خود الباني و مباني وي است، پس الباني طريق ابن عباس را به واسطه دو راوي تضعيف کرده است، آن دو راوي ابوالصهباي کوفي و حسن بن ابي جعفر هستند. وي در کتاب سلسلة الأحاديث الضعيفة مي‌گويد:
اما حديث ابن عباس پس حسن بن ابي جعفر آن را از ابو الصهباء از سعيد بن جبير از ابن عباس روايت کرده است.
بزار اين حديث را در کتاب کشف الأستار (شماره 2615) و طبراني در المعجم الکبير (ج 3، ص 160، ح1) و ابونعيم در حلية الأولياء (ج 4، ص 306) آورده و گفته اين حديث از احاديث غريب سعيد است و ما آن را جز از اين طريق ننوشتيم و بزار گفته است:
غير از حسن شخص ديگري آن را روايت نکرده و او فرد قوي نيست هر چند از عابدان است.
هيثمي ‌در مجمع الزوائد، (ج 9، ص 168) مي‌گويد بزار و طبراني آن را روايت کرده‌اند و در سند آن حسن بن ابي جعفر است و روايت او متروک است.
سپس خود مي‌گويد: وي از کساني است که بخاري در مورد وي گفته منکر الحديث است.
در الميزان نيز نام وي را آورده و از جمله احاديث غيرقابل قبول وي همين حديث را آورده است.
و استاد ابوالصهبا را که کوفي است غير از ابن حبان کس ديگري توثيق نکرده است. ۱
پس الباني طريق حديث را فقط به خاطر دو نفر تضعيف کرده است و آن دو ابوالصهباء و حسن بن ابي جعفر هستند.
اما ابوالصهباء کوفي را ذهبي در کاشف توثيق کرده و مي‌گويد:
ابوالصهباي کوفي از سعيد بن جبير روايت کرده و حماد بن زيد و عده‌اي ديگر از او روايت کرده‌اند، وي ثقه است. ۲
و معلوم نيست الباني به چه دليل از توثيق ذهبي چشم پوشيده است. علاوه بر اين که الباني خود در جاي ديگر حديث ابوالصهباء را حسن شمرده ترمذي در سنتش چنين آورده است:
الباني در تعليقه‌اش بر الجامع الصغير مي‌گويد اين حديث حسن است ۳ .

1.. الکاشف، ج ۲، ص ۴۳۶.

2.. صحيح الجامع الصغير، ج ۱، ص ۱۲۴ ـ ۱۲۵ حديث شماره ۲۵۱.

صفحه از 133