بررسی ديدگاه‌‌های رجالی اهل سنت درباره جابر جعفی - صفحه 193

نيز از آن بي خبر بوده است ۱ . مي‌توان نسبت دادن روايت مربوط به اقامت امام علي عليه السلام را در ابرها تا زمان قيام مهدي به جابر جعفي، از اين دست روايات مجعول دانست ۲ . در اين روايت عقيده شيعه مبني بر نداي آسماني به مثابه علامت ظهور مهدي موعود ، با عقايد غلات تخليط شده است ۳ . چگونه کسي مانند جابر که خود کتاب مقتل امير المؤمنين عليه السلام را تأليف نموده ۴ ، مي‌تواند امام علي عليه السلام را در ابرها بداند؟!

غلو در تشيع

او در برخي منابع حديثي و رجالي اهل تسنن به غلو در تشيع متهم شده است ۵ . داوري‌هاي برخي نويسندگان اهل تسنن نيز در اين باره شنيدني است. براي نمونه، ابن قتيبه در مورد او مي‌نويسد:
حديث او ضعيف است و از رافضيان غالي است که به رجعت ايمان دارند؛ وي اهل شبهه و نيرنگ است ۶ .
ابن جوزي نيز با عبارت: «او از رافضيان غالي بود و به رجعت اعتقاد داشت» ۷ ، از وي ياد کرده است. حتي جغرافي‌داني چون ابن رسته نيز، نام وي را در شمار غاليان رافضه ذکر کرده است ۸ . هر چند ابن قتيبه و ابن جوزي، اعتقاد به رجعت را از مصاديق غلو در تشيع دانسته‌اند، اما سبّ بعضي از صحابه نيز غلو در تشيع شمرده مي‌شود. ابن حجر عسقلاني در باب فرق بين شيعه و رافضي غالي از نظر اهل تسنن مي‌نويسد:
تشيع در عرف متقدمان اعتقاد به افضليت علي[ عليه السلام] بر عثمان و بر حق بودن علي[ عليه السلام] در جنگ‌هايش و خطاکار دانستن مخالفان او بود همراه با مقدم داشتن شيخين و برتر دانستن آن دو. عده‌اي نيز علي[ عليه السلام] را بعد از رسول خدا صلي الله عليه [وآله] و سلم افضل خلق مي‌دانستند و اگر کسي با اين اعتقاد ديندار، اهل دين، ورع و صدق بود، رواياتش رد نمي‌شود، ولي مراد از تشيع در عرف متأخران رفض محض است و روايت رافضيان غالي پذيرفته نيست و ارزشي ندارد ۹ .
ذهبي نيز مي‌نويسد:

1.. قاموس الرجال، ج ۲، ‌ص ۵۴۲؛ ر.ک: تاريخ علم کلام و مذاهب اسلامي، ج ۱، ‌ص ۷۲، ۷۳.

2.. اعيان الشيعة، ج ۴، ‌ص ۵۵.

3.. قاموس الرجال، ج ۲، ‌ص ۵۴۲.

4.. رجال النجاشي، پيشين، ‌ص ۱۲۹.

5.. معرفة الثقات، ج ۱، ‌ص ۲۶۴.

6.. «کان ضعيفاً في حديثه وهو من الرافضة الغالية الذين يؤمنون بالرجعة وكان صاحب شبهة ونيرنجات» (المعارف، ‌ص ۴۸۰).

7.. «کان رافضيا غاليا يقول بالرجعة» (المنتظم، ج۷، ‌ص ۲۶۷).

8.. الاعلاق النفيسه، ‌ص ۲۱۹.

9.. «فالتشيع في عرف المتقدمين هو اعتقاد تفضيل عَلِي علي عثمان وان علياً كان مصيباً في حروبه وان مخالفه مخطئ مع تقديم الشيخين وتفضيلهما وربما اعتقد بعضهم ان علياً أفضل الخلق بعد رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم وإذا كان معتقد ذلك ورعاً ديناً صادقاً مجتهداً فلا ترد روايته بهذا لا سيما إن كان غير داعية. وأما التشيع في عرف المتأخرين فهو الرفض المحض فلا تقبل رواية الرافضي الغالي ولا كرامة» (تهذيب التهذيب، ‌ص ۸۱ ، ۸۲).

صفحه از 210