شرح نهج البلاغه ابن ابي الحديد

محمدتقي سبحاني نيا ^۱

چکيده:

در ميان کتب به يادگار مانده از پيشينيان، برخي آثار، داراي ويژگيهاي بارز و متمايزند، که آنها را براي آيندگان مهم ميکند. شرح نهج البلاغه ابن ابي الحديد نيز از آثاري است که ويژگيهاي منحصر به فردي دارد. برخورداري مؤلف از ذوق ادبي، و آگاهي گسترده او از وقايع تاريخي عصر صدور خطبهها و سخنان امام علي عليه السلام، از ويژگيهاي بارز اين شرح است که شناخت اين اثر نفيس را بر دانشپژوهان علوم اسلامي، ضروري ساخته است.

کليد واژه‌ها: نهج البلاغه، ‌شرح نهج البلاغه، ابن ابي الحديد، امام علي عليه السلام،‌ معتزله.‌

درآمد:

تاکنون درباره نهج البلاغه، کتابهاي بيشماري به رشته تحرير درآمده است. از جمله،
شرحهاي بسياري که برخي، تعداد آن را متجاوز از هشتاد دانستهاند( الغدير: ج4 ص183)، و برخي ديگر، از يکصد و پنجاه ياد ميکنند ( الذريعه الي تصانيف الشيعه: ج14 ص113ـ 161). نوشته حاضر، درصدد معرفي شرح نهج البلاغه ابن ابي الحديد، يکي از مهمترين و کهنترين شروح نهج البلاغه است. سعي شده است، به صورت مختصر اما جامع، اطلاعات کاملي از اين شرح، به خواننده محترم ارائه گردد. البته با عنايت به اينکه بررسي همه جانبه شرح نهج البلاغه ابن ابي الحديد، مجالي وسيع ميطلبد، و برتر از آن است که بتوان در چند صفحه به طورکامل به آن پرداخت، اما سعي بر آن است تا ضمن اشاره به نکات و سرفصلهاي لازم، به هريک، به اختصار پرداخته شود.