جلدي ابن‌علقمي را در اختيار داشت، از منابع بسيار مهمي استفاده کرده است که پيش از تاريخ طبري تاليف شده بود. همچنين کتابهاي نادري چون المقالات، تأليف زرقان، شاگرد ابراهيم بن سيار نظام، و المقالات أبوالقاسم کعبي بلخي، و فضايل اميرالمؤمنين علي(، از احمد بن حنبل، و الجمل هشام بن محمد کاتبي، و النکت، از ابراهيم بن سيار نظام، از جمله منابع اين شرح ارزشمند ميباشد ( ابن ابي الحديد، جلوه تاريخ در شرح نهج البلاغه: ج1 مقدمه مترجم ص15).
اگر چه برخي نويسندگان نوشتهاند که ابن ابي الحديد از نود و هفت منبع و مصدر و شصت مؤلف استفاده کرده است (روش‌شناسي تاريخي ابن‌ابي الحديد به نقل از تاريخ خليفه: ص108)، اما احمد ربيعي، در کتاب خود، العذيق النضيد بمصادر ابن ابيالحديد، مصادر شرح ابن ابي الحديد را 222 کتاب دانسته و آنها را به پنج دسته تقسيم ميکند:
ـ مصادري که او به اسم آن مصادر تصريح کرده است.
ـ مصادري که علاوه بر اسم کتاب، اسم مؤلف آن را نيز مينويسد.
ـ مصادري که تنها نام مؤلفش را ذکر ميکند و از اثر آن، نام نميبرد. مثلاً مينويسد: جاحظ در يکي از آثارش ميگويد: ...
ـ مصادري که تنها نام کاتبان آن را ذکر کرده است و اثري از عنوان کتاب يا مؤلف آن به چشم نميخورد.
ـ مصادري که از قول افرادي که آن را ديدهاند نقل ميکند، بدون آنکه از نام کتاب يا مؤلفش سخني به ميان آورده باشد ( العذيق النضيد بمصادر ابن ابيالحديد: ص118).
البته علاوه بر اين مصادر، برخي مصادر ديگر را نيز ذکر ميکند، مانند مصادر اشعاري که به آنها استشهاد ميکند، نامهها و مکتوباتي که از پيامبر(، امام علي عليه السلام، خلفا، واليان و اميران بلاد به جا مانده است و مصادر شفاهي که از معاصران خود نقل کرده است (همان: ص119).
وي پس از آنکه در مجموع، تعداد 222 کتاب از مصادر شرح ابن ابي الحديد را به همراه 143 نام از اسامي مؤلفان آنها، معرفي ميکند، برخي از آنها را بيشتر معرفي کرده و در مورد برخي ديگر، تنها به ذکر نام کتاب بسنده ميکند. بديهي است، چون بخش قابل توجهي از مصاد مورد استفاده ايشان، در عصر حاضر ناشناس است، و حتي مؤلف آن نيز قابل شناسايي نيست، از بين رفته و دور از دسترس ما تلقي ميشود(همان: ص261).
2. استفاده از منابع گروههاي مختلف شيعي و سنّي
از ديگر ويژگيهاي اين کتاب، استفاده مؤلف آن از منابع تاريخي و کلامي گروههاي مختلف شيعي و سنّي است. براي مثال، او، هم از کتاب قاضي عبدالجبار معتزلي بهره‌ها برده، هم از کتاب الشافي سيد مرتضي علم الهدا (شرح نهج البلاغه: ج2 ص 328). او، همچنين از ذکر آراء شافعي، أبوحنيفه، شيخ مفيد و شيخ طوسي نيز فروگذار نکرده. براي مثال در ردّ دفاعيات قاضي
