نکته هايي درباره کليني و کافي - صفحه 157

محمد بن عصّام، حکايت از اين دارد که وي، اهل منطقه ري بوده است. از وي دادههاي ديگري که در اينجا به کار آيد، در دست نداريم.
درباره راوي دوّم، ميدانيم که از محمد بن جعفر الأسدي، معروف به محمد بن أبي عبد الله، روايتهاي چندي گزارش کرده است (معجم الرجال الحديث: ج11 ص255) و نيز ميدانيم که محمد بن جعفر اسدي، از وکيلان ناحيه مقدسه در حوزه ري بوده است (رجال النجاشي: ش1020 ؛ الغيبة [شيخ طوسي] ص415). راوي سوّم را با عبارت: «نزيل الرّي» ترجمه کردهاند (رجال شيخ طوسي: ش6352). وي، از مشايخ مهم صدوق است که شيخ از وي فراوان نقل مي‌کند (معجم رجال الحديث: ج15 ص53). بر پايه آنچه اکنون از وي در دست داريم، تنها از سه نفر روايت ميکند: محمد بن جعفر اسدي، کليني و أحمد بن يحيي بن زکريا القطّان، که هر سه نفر از راويان فعّال در حوزه ري بودهاند ۱ .
بر پايه آنچه گذشت اطمينان تاريخي به دست ميآيد که نخستين اجازهگيرندگان کافي، از راويان ري بودهاند، و کافي و ديگر نگاشتههاي کليني را در حوزه ري، از وي اجازه گرفتهاند. به سخن روشنتر، کليني پيش از هجرت به سوي بغداد، آثار خود را به اين چند تن اجازه داده و روايت براي آنان است. (ضميمه 2)

6.کليني و روايت کتابهاي ديگران

نظر به دادههاي فهرست نويسان، کليني در بغداد، علاوه بر اجازه دادن کتابهاي خود، اجازه روايت برخي کتابها را نيز که خود دارا بوده است ـ به برخي شاگردانش داده است. اين کتابها عبارتند از:
1. کتاب النوادر استادش حسين بن محمد بن عمران اشعري (رجال النجاشي: ش156).
2. کتابهاي أحمد بن محمد بن عيسي اشعري (همان: ش198).
3. کتاب سعيد بن عبد الرحمان الأعرج (همان: ش477)
4. کتاب نوادر سهل بن زياد (همان: ش490).
5. همه کتابهاي عليّ بن العباس الجراذيني الرازي (رجال نجاشي: ش668).
6. همه کتابهاي محمد بن حسن بن شمّون (رجال النجاشي: ش 899) جز آن دسته از
کتابهايي که در بردارنده تخليط بوده است.
امّا درباره روايت اين کتابها، از سوي کليني، چند نکته شايان ذکر است:

1.. درباره راوي سوّم، گفتني است که تنها استاد وي، بر پايه روايتهاي موجود، بکر بن عبد الله بن حبيب است (معجم الرجال: ج۲ ص۳۶۳)، و درباره بکر آوردهاند که: «يسکن الرّي» (رجال نجاشي: ش۲۷۷)

صفحه از 163