خاطر نيكو كارشان بخشيدم و به نيكو كارانشان ، هرچه را كه از من خواستند، عطاكردم، جز گناهانى را كه ميان خودشان دارند (حق الناس) . ^۱

ج . ادب حضور

۱۴۷.ابو بلال مكّى :امام صادق عليه السلامرا در عرفات ديدم كه پنجاه هسته ^۲ آورده بود و با سوره «قل هو اللّه احد» نماز مى خواند . صد ركعت نماز ، با «قل هو اللّه احد» خواند و با «آية الكرسى» به پايان برد . عرض كردم: فدايت شوم! هيچ يك از شما را نديده ام كه اينجا اين نماز را بخواند . فرمود: در اين مكان ، هيچ پيامبر يا وصىِّ پيامبرى حضور نيافته ، مگر اينكه اين نماز را خوانده است . ^۳

۱۴۸.امام صادق عليه السلام :نماز را زود مى خوانى و بين دو نماز [ظهر و عصر] جمع مى كنى، تا دلت براى دعا فارغ و آسوده باشد؛ چرا كه آن روز ، روز دعا و خواستن است . با آرامش و وقار ،به موقف مى آيى ، خدا را ستايش و تمجيد كن و «لا اله الاّ اللّه » بگو و لبّيك و ثنايش گو و صد بار اللّه اكبر ، الحمد للّه و سبحان اللّه بگو ، صد بار قل هو اللّه بخوان و هرچه مى خواهى دعا بخوان و بكوش ، كه آن روز ، روز نيايش و دعاست و از شيطان رانده شده به خداوند پناه ببر؛ زيرا محبوبترين جا نزد شيطان براى غافل ساختن تو ، همان مكان است . از اينكه مشغول تماشاى مردم شوى بپرهيز ، به خودت بپرداز و از

پس اگر بتوانى كه رفتنت به منى هنگام ظهر باشد ، چنين كن و گرنه ، هروقتى كه از روز ترويه برايت آسان باشد . ^۱

6 / 2

وقوف در عرفات

الف . آداب رفتن به عرفات

۱۴۵.امام صادق عليه السلام :روز ترويه كه شد، به خواست خدا غسل كن، سپس جامه هاى احرامت را بپوش و پابرهنه وارد مسجدالحرام شو ، با آرامش و وقار . سپس كنار مقام ابراهيم عليه السلاميا در حِجر اسماعيل ، دو ركعت نماز بخوان و بنشين تا ظهرشود . نماز واجب را بخوان ، بعد از نمازت همان را بگو كه هنگام احرام از مسجد شجره گفتى ، پس با آرامش و وقار ، احرام حج ببند و سپس روانه شو . پس چون به قبل از «ردم» ^۲ رسيدى ، لبّيك بگو و چون به «ردم» رسيدى و به دشت مكّه روى آور شدى ، صدايت را به لبّيك بلند كن ، تا به منى برسى . ^۳

ب . افتخار خداوند به اهل عرفات

۱۴۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند ، بر اهل عرفات ، نعمت داده ، بوسيله آنان بر فرشتگان مباهات كرده، مى فرمايد : «اى فرشتگان من! به بندگانم بنگريد ، ژوليده و غبار آلود ، از هرراه دورى راه سپرده و آمده اند . شما را گواه مى گيرم كه دعايشان را مستجاب كرده ، خواسته شان را بر آورده ام ، خطا كارشان را به