جفر و جامعه و رابطۀ آن‌ها در علم امامان شیعه
سال
/ شماره پیاپی
/
صفحه
125-146
چکیده :
اکثر دانشمندان شیعه معتقدند که ائمه ع علم خویش را از طریق منابعی کسب کرده‌اند؛ لذا علم ایشان امری ذاتی و استقلالی نیست بلکه جنبۀ افاضی دارد. در روایات شیعه و سنی، دربارۀ تعدد این منابع، به تفصیل سخن گفته شده که برخی مانند الهام و تحدیث صرفاً جنبۀ ملکوتی دارند و بعضی دیگر از منابع مانند جفر و جامعه، علاوه بر بُعد ملکوتی، به نحو ظاهری و مکتوب نیز وجود دارند. در این مقاله، با تأمل در روایات، نتیجه گرفته شده که دو کتاب جفر و جامعه، مستقل از یکدیگرند؛ بخش عمده‌ای از کتاب جفر شامل علوم غیبی و اخبار گذشته و آینده و منایا و بلایا و علم حروف و اعداد(علم جفر) و کتاب جامعه که به نام کتاب علی خوانده شده، بخش‌های وسیعی از تمام احکام شرعی و اخلاقیات را دربردارد. مهم‌ترین ویژگی این دو کتاب این است که هیچ‌گاه کهنه نمی‌شوند و درنتیجه، تمام نیازهای مردم را تا روز قیامت دربردارند. این مطلب نشان می‌دهد که کلمات این صحیفه‌ها مانند قرآن کریم، دارای مراتب و بطون نامتناهی بوده و از تجلیات اسماء الهی‌اند.
کلیدواژه‌های مقاله :علم امام، جفر، جامعه، کتاب علی.
