گزاره هاى اعتقادى مباحث مهدوى

اركان مباحث اعتقادى، نيازمند اتقان و استحكام ويژه و مبتنى بر قواعد نقلى و عقلى خاص با شيوه اى مبتنى بر استدلال است.

اركان و اصول باورهاى اعتقادى امامت در حوزه فكرى شيعه، كه بايد با روش كلامى فوق اثبات و تدوين شوند، از اين قرار است:

۱. امامت به منزله استمرار نبوّت (حجت الهى).

۲. ويژگى هاى خاص امامان (بويژه علم و عصمت).

۳. نصب الهى به عنوان تنها عامل مثبِت امامت.

۴. تعيين شمار مشخص دوازده امام بدون كاستى و فزونى.

۵. معرّفى و ابلاغ هر امام به مردم با نص خاص معصومان پيشين.

موضوع مهدويّت در تفكر شيعى، افزون بر عناوين امامت، دربردارنده مباحث خاص اعتقادى ذيل نيز هست:

۶. اثبات منجى موعود.

۷. اعتقاد به منجى شخصى (در مقابل اعتقاد به منجى نوعى).

۸ . تعيين امام محمّد بن حسن بن على بن محمّد بن على بن موسى بن جعفر بن محمّد بن على بن حسين بن على بن ابى طالب(ع) به عنوان مهدى موعود.

۹. تولّد امام مهدى(ع) در دوره امامت امام حسن عسكرى(ع) .

۱۰. غيبت امام مهدى(ع) و ظهور ايشان پس از دوره غيبت.

۱۱. حتمى بودن انقلاب جهانى مهدوى.

۱۲. فراگيرشدن عدل و انصاف در جهان پس از قيام امام مهدى(ع).

مباحث دوازده گانه فوق، اركان مباحث مهدويّت در تفكر شيعى است كه زيربناى اعتقادى خاص شيعه را نشان مى دهد.

علاوه بر مباحث اصلى ذكرشده، برخى مباحث اعتقادى جزئى هم وجود دارد كه جزو اركان اعتقادى محسوب نمى شود.

باور اهل سنّت در باره مهدويّت در بسيارى از موارد با شيعيان مشترك است. از منظر آنان منجى موعود آخرالزمان از فرزندان پيامبر(ع) و از نسل حضرت فاطمه عليها السلام است كه در آخر الزمان قيام، و عدالت را بر جهان حاكم خواهد كرد. با توجّه به احاديث فراوان اهل سنّت در اين موضوع، اين باور نيز همانند گزاره هاى ديگر دينى، چون موضوعى مسلّم نزد آنان پذيرفته شده است.

با اين حال جايگاه اعتقادى اين موضوع در تفكر اهل سنّت، متفاوت با تفكر شيعى است؛ زيرا با توجّه به عدم اعتقاد قاطبه آنان به امامت به منزله منصبى الهى،[۱]موضوع مهدويّت از مباحث اعتقادى ويژه محسوب نمى شود.

از منظر آنان امامت به معناى حكومت بر مردم و جامعه است و منصبى دنيوى محسوب مى شود. عدالت ورزى زمامداران جامعه امرى شايسته است؛ ولى عدالت ورزى شرط لازم براى آنان نيست و اصولاً حاكمان و رهبران جامعه، در مقايسه با مردم عادى، ويژگى خاصى ندارند.