مختار ثقفى

مختار بن ابى عبيد ثقفى، در سال اوّل هجرت به دنيا آمد. وى در ربيع الثانى سال ۶۶ ق، كوفه را به تسخير خود درآورد. مختار پس از مسلّط شدن بر اوضاع، به دنبال انتقام از جنايتكاران كربلا رفت و بسيارى از آنها را به هلاكت رساند. سپاه مختار به فرماندهى ابراهيم بن مالك اشتر، به نبرد با سپاه شام به فرماندهى عبيد اللّه  بن زياد پرداخت و ضمن شكست آنها عبيداللّه  و بسيارى از جنايتكاران را در روز عاشوراى سال ۶۷ ق، به هلاكت رساند. مختار سرانجام در پى شكست از سپاه مصعب بن زبير، در چهاردهم رمضان سال ۶۷ ق، در ۶۷ سالگى كشته شد.[۱] در باره قبر مختار، ابن نما (م ۶۴۵۵ ق) در ذوب النضار مى گويد: قبه مختار براى هر كس كه از مسجد كوفه از طرف درِ مسلم بيرون رَوَد، مانند ستاره درخشان پيداست.[۲]

اين سخن مى رساند كه در قرن هفتم هجرى در فاصله اى از حرم و قبر مسلم، قبرى براى مختار وجود داشته كه اكنون اثرى از آن موجود نيست. به گفته محدّث نورى در سال هاى اخير، نقطه اى داخل حرم مسلم به عنوان قبر مختار قرار داده شده كه مدركى ندارد.[۳] به هر حال، در اين جا عرض ارادت به  مختار، اشكالى ندارد.

در كتاب «المزار» شهيد اوّل براى زيارت مختار، اين گونه آمده است: هنگامى كه در كنار ضريح ايستادى، بگو:

السَّلامُ عَلَيكَ أيُّهَا العَبدُ الصّالِحُ، السَّلامُ عَلَيكَ أيُّهَا الوَلِىُّ النّاصِحُ، السَّلامُ عَلَيكَ يا أبا إسحاقَ المُختارَ، السَّلامُ عَلَيكَ أيُّهَا الآخِذُ بِالثّارِ، المُحارِبُ لِلكَفَرَةِ الفُجّارِ، السَّلامُ عَلَيكَ أيُّهَا المُخلِصُ للّهِ فى طاعَتِهِ ولِزَينِ العابِدِينَ عَلَيهِ السَّلامُ فى مَحَبَّتِهِ، السَّلامُ عَلَيكَ يا مَن رَضِىَ عَنهُ النَّبِىُّ المُختارُ، وقَسيمُ الجَنَّةِ وَالنّارِ، وكاشِفُ الكَربِ وَالغُمَّةِ، قائِما مَقاما لَم يَصِل إلَيهِ أحَدٌ مِنَ الاُمَّةِ، السَّلامُ عَلَيكَ يا مَن بَذَلَ نَفسَهُ فى رِضَا الأَئِمَّةِ فى نُصرَةِ العِترَةِ الطّاهِرينَ، وَالأَخذِ بِثارِهِم مِنَ العِصابَةِ المَلعونَةِ الفاجِرَةِ، فَجَزاكَ اللّهُ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه و آله، ومِن أهلِ بَيتِهِ عليهم السلام.[۴]