بررسي آراي كلامي اختلافيِ شيخ مفيد با نوبختيان با تكيه براحاديث... - صفحه 224

شيخ مفيد ، تصريح كرده كه اين ، ديدگاه جمهور اماميه است ؛ امّا آل نوبخت، همانند نص بر ائمّه عليهم السلام نص بر اعيان و اشخاص واليان ائمّه عليهم السلام را نيز واجب مى شمارند. ۱
درباره وجوب يا عدم وجوب نصْ بر اشخاص واليان امامان در الكافى و ديگر منابع روايى، حديثى يافت نشد . به نظر مى رسد با توجّه به اين كه صفات و شروطى مانند عصمت ـ كه وجود آنها در امامانْ لازم بوده و مستلزم ضرورت نص الهى بر آنهاست ـ ۲ در واليان (آن گونه كه شيخ مفيد نيز يادآور شده) لازم نيست . از اين روى ، نمى توان قائل به وجوب نص بر ايشان شد. ۳

ج . معرفت امامان به همه صناعات و زبان ها

از ديدگاه شيخ مفيد و گروهى از اماميان، شناخت امامان به همه صنايع و زبان ها ، امتناع عقلى ندارد . البته وجوب عقلى نيز ندارد. شيخ مفيد ، معتقد است كه احاديثى به دستمان رسيده كه نشان مى دهند ائمّه عليهم السلام به اين امور ، علم داشته اند كه در صورت ثبوت از طريق احاديث به اين مطلب ، قطع حاصل مى شود. امّا وى در قطع به اين امر از طريق احاديث ، تأمّل دارد. بر پايه گزارش مفيد، نوبختيان ، به همراه تمامى مفوّضه ۴ و ديگر غاليان، علم امامان به امور ياد شده را عقلاً واجب مى دانند. ۵
احاديث موجود در الكافى در باب دانش امامان به زبان ها را مى توان به اقسامى تقسيم كرد ۶ :

1.همان جا.

2.سيد مرتضى در اين باره مى گويد: «فاذا وجبت عصمته وجب النص عليه من اللّه سبحانه» (شرح جمل العلم و العمل، ص ۱۹۹).

3.درباره عدم وجوب عصمت در واليان امامان ، ر . ك : الياقوت، ص ۷۹ ؛ أنوار الملكوت فى شرح الياقوت، ص ۲۰۹ (متن) و ۲۱۰ - ۲۱۳ (شرح).

4.درباره مفوّضه ، ر . ك : تصحيح الاعتقاد، ص ۱۳۳ ـ ۱۳۴ .

5.أوائل المقالات ، ص ۶۷ ، گفتار ۴۰.

6.درباره آگاهى امامان از زبان ها در بصائر الدرجات نيز احاديث فراوانى آمده است. ر . ك : همان ، ? ص ۳۳۳ ، باب ۱۱ (باب فى الأئمّة عليهم السلام أنهم يتكلّمون الألسن كلها) . در اين باب ، پانزده حديث آمده است. نيز ، ر . ك : همان ، ص ۳۳۷ ، باب ۱۲ (باب فى الأئمّة عليهم السلام أنهم يعرفون الألسن كلها) . اين باب ، شامل هفت حديث است. و نيز باب سيزده كه شامل سه حديث است .

صفحه از 300