از آيات ديگرى كه در اين زمينه ، مورد توجّه اند ، مى توان به اين موارد اشاره كرد :
«مَّن كَانَ يُرِيدُ الْعَاجِلَةَ عَجَّلْنَا لَهُ فِيهَا مَا نَشَآءُ لِمَن نُّرِيدُ ثُمَّ جَعَلْنَا لَهُ جَهَنَّمَ يَصْلَاهَا مَذْمُومًا مَّدْحُورًا * وَ مَنْ أَرَادَ الْأَخِرَةَ وَ سَعَى لَهَا سَعْيَهَا وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَأُوْلَئِكَ كَانَ سَعْيُهُم مَّشْكُورًا» . ^۱
چنان كه برخى مفسّران گفته اند، بر پايه آيات ياد شده ، شروط متعدّدى براى درخور سپاس بودن عمل انسانْ لازم است: اراده آخرت ، سعى در انجام دادن تكاليف (اعم از فعل و ترك فعل) و ايمان صحيح. ^۲ سپاس گزارى خدا نسبت به كوشش انسان ، همانا ثواب در برابر طاعت است. ^۳
ملّا صالح مازندرانى نيز اختصاصى بودن ثواب اخروى نسبت به مؤمنان را اتّفاقىِ اماميه دانسته است. وى در ذيل «بَابُ أَنَّ الْاءِسْلَامَ يُحْقَنُ بِهِ الدَّمُ وَ تُؤَدَّى بِهِ الْأَمَانَةُ وَ أَنَّ الثَّوَابَ عَلَى الْاءِيمَانِ» ـ كه پيش تر ياد شد ـ ، نوشته است :احاديث اين باب ، از اثر اختصاصى ايمان ، ثواب بر آن را ذكر كرده است و اين ، دلالت دارد كه به غير مؤمن در آخرت ، ثواب داده نمى شود و به بهشتْ داخل نمى گردد ؛ آن گونه كه آيات و روايات معتبر و اتّفاق فرقه ناجيه ، بر آن دلالت دارد .^۴

ك . احباط و تكفير

شيخ مفيد ، همسو با گروهى از اماميه و مرجئه ، بر آن است كه ميان معاصى و طاعات و ثواب و عقاب ، تحابطْ وجود ندارد ؛ امّا آل نوبخت ، همسو با معتزله ، قائل به تحابط