آخر نيز ، در خصوص قراين اعتبار كلّى سند ، به نكاتى خواهيم پرداخت .
۱ . علىّ بن محمّد
نخستين راوى اين حديث ، أبو الحسن على بن محمّد بن ابراهيم بن أبان رازى كلينى ، معروف به «علان» ، از اصحاب حضرت قائم عليه السلام است .
نجاشى در مورد او گفته است :
ثقة عين... له كتاب أخبار القائم عليه السلام ... قتل بطريق مكّة... كان استأذن الصاحب عليه السلام فى الحجّ . ۱
در رجال ابن داوود و خلاصة الأقوال علّامه حلّى نيز همين عبارات نقل شده است .
شيخ طوسى در كتاب رجال خود ، در توصيف او گفته است : «خير ، فاضل ، من أهل الرىّ» . ۲ البتّه لازم به ذكر است كه شيخ طوسى در اين كتاب ، نام او را «احمد بن ابراهيم» ثبت نموده است و به نظر مى رسد كه تحريفى در اين زمينه صورت گرفته است .
بنا بر اين ، در وثاقت اين شخص ، ترديدى وجود ندارد .
عمده ميراث حديثى او را كلينى و يا عبداللّه بن جعفر حميرى نقل نموده اند و حدود ۵/۱۶ درصد از روايات او در كتب اربعه ، از «صالح بن أبى حمّاد رازى» نقل شده است كه راوىِ بعد از او در اين حديث نيز محسوب مى گردد .
۲ . صالح بن أبى حمّاد رازى
نجاشى در مورد وى گفته است :
لقى أبا الحسن العسكرى عليه السلام ... كان أمره ملبّسا [ملتبسا] يُعرف و ينكر... له كتب [منها] : كتاب خطب أميرالمؤمنين عليه السلام ، كتاب النوادر... . ۳
۱.رجال النجاشى ، ص ۲۶۰ ، ش ۶۸۲ .
۲.رجال الطوسى ، ص ۴۰۷ ، ش ۵۹۲۰ . نيز ر . ك : رجال ابن داوود ، ص ۲۳ ، ش ۵۴ .
۳.رجال النجاشى ، ص ۱۹۸ ، ش ۵۲۶ .